کارت گرافیک یکی از اجزای حیاتی هر کامپیوتر یا لپ تاپی است و خرابی کارت گرافیک میتواند سیستم شما را غیرقابل استفاده کند به‌خصوص اگر بازی‌های جدید و به‌روز را روی سیستم خود اجرا می‌کنید یا از سیستم برای اجرای برنامههای گرافیکی سنگین و تخصصی استفاده می‌کنید، حتماً در مورد تأثیر کارت گرافیک روی عملکرد سیستم می‌دانید. با وجود دوام بالای این قطعه، کارت گرافیک هم مانند هر قطعه الکترونیکی دیگر ممکن است آسیب ببیند و حتی بسوزد.
دلایل زیادی وجود دارد که باعث آسیب‌دیدگی و سوختن کارت گرافیک میشود. اما چگونه میتوان متوجه شد که کارت گرافیک لپ تاپ یا کامپیوتر شما به درستی کار می‌کند؟ همیشه تشخیص آن آسان نیست ولی برخی از علائم رایج وجود دارد که می تواند به شما کمک کند تشخیص دهید که آیا کارت گرافیک شما سالم است یا خیر. حال باید دید این علائم چه هستند و چگونه میتوان آنها را تشخیص داد؟ آیا جلوگیری از سوختن کارت گرافیک امکان‌پذیر است؟ چه راه‌کارهایی برای این کار توصیه شده است؟ در این مقاله از تکنوسان مگ ابتدا به آشنایی با علائم خرابی کارت گرافیک میپردازیم و سپس دلایل خرابی و در نهایت به بررسی راه حل های مختلف برای حل این موضوع توضیح خواهیم داد با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
علائم خرابی کارت گرافیک
علائم زیادی وجود دارد که میتواند دلیلی بر خراب بودن کارت گرافیک سیستم شما باشد که در موارد زیر به آنها اشاره کردیم.
نویز و صدای بلند از فن
کارت‌های گرافیک معمولاً دارای فن خنک‌کننده هستند. در بیشتر اوقات صدای این فن‌ها باید بسیار کم باشد اما ممکن است گاهی صدای بلندی از فن سیستم شما شنیده شود که سعی در خنک سازی بیشتر سیستم دارد. هنگامی که پردازنده گرافیکی شما بیش از حد داغ کرده باشد یا اگر به تازگی نسبت به ارتقاء کارت گرافیک کامپیوتر خود اقدام کرده باشید و مدل جدید کارت گرافیت ناسازگار با سیستم شما باشد، فن شروع به تولید صدای زیادی می کند که یکی از مهمترین علائم خرابی کارت گرافیک همین مورد است.
آبی شدن صفحه نمایشگر سیستم
هنگام اجرای یک برنامه یا در حین گیم پلی بازی اگر به صورت ناگهانی با صفحه ای آبی رنگ روی صفحه نمایشگر سیستم خود مواجه شدید به این معنی است که کارت گرافیک شما آسیب دیده است. در این حالت هیچ کنترلی روی سیستم خود نخواهید و حتی با ریستارت کردن دستی سیستم هم این مشکل حل نخواهد شد.
ریستارت یا ریبوت نشدن سیستم
یکی دیگر از نشانه های خرابی کارت گرافیک کامپیوتر یا لپ تاپ شما ، از کار افتادن یا هنگ کردن آن است که در این حالت به شما اجازه ی ریبوت شدن مجدد سیستم تان را نمی‌دهد. علاوه بر این ممکن است حتی در حین بوت شدن سیستم تصویر متوقف شده و مدت زیادی طول بکشد تا بوت شود.
اشکالات گرافیکی تصاویر در حین گیم پلی بازی
اگر در حین اجرای بازی یا نرم افزار های سنگین گرافیکی ممکن است متوجه مشکلات گرافیکی همانند خرابی تصاویر، تغییر رنگ های عجیب یا از دست رفتن ویژگی های مانند سایه ها و انعکاس ها در بازی شده باشید. در بعضی از شرایط هم ممکن است با لرزش تصویر صفحه نمایش مواجه شده باشید. این مورد در طول کات سین بازی ها اتفاق می افتد و از پایین صفحه شروع می شود و با بدتر شدن وضعیت کارت گرافیک به سمت بالا حرکت می کند.
تمامی این موارد یکی از علل محتمل، خرابی کارت گرافیک و یا حتی سوختگی آن است. زیرا با خراب شدن کارت گرافیک، سیستم شما مجبور به استفاده از گرافیک داخلی مادربرد میشود و قطعا مادربرد پاسخگوی گرافیک بالای بازی یا نرم‌افزار های سنگین گرافیکی نخواهد بود و تصویر درستی را برای شما نمایش نخواهد داد.
هنگ کردن و crash کردن درایور کارت گرافیک
زمانی که به طور عادی از کامپیوتر یا لپ تاپ خود استفاده می‌کنید اگر با صفحه سیاه رنگی روی صفحه نمایش مواجه شدید ،سیستم به شما اطلاع می‌دهد که درایو کارت گرافیک آسیب دیده است و مجددا سیستم شما را ریستارت می‌کند. با این کار کامپیوتر یا لپ تاپ شما خراب نمی‌شود اما در صورتی که این اتفاق تکرار شود میتواند از علائم خرابی کارت گرافیک به شمار برود.
علل سوختن کارت گرافیک کامپیوتر
همانطور که گفته شد دلایل مختلفی باعث خرابی کارت گرافیک میشود. این موارد ممکن است پیش از پایان عمر مفید کارت گرافیک سیستم شما رخ بدهد و باعث سوختن آن می‌شوند. پس در این بخش از مقاله به معرفی مهمترین علل سوختن کارت گرافیک خواهم پرداخت.
نوسانات برق (رایج ترین دلیل کارت های گرافیک)
نوسانات برق رایج ترین مشکلی است که به قطعات کامپیوتر از جمله کارت گرافیک آسیب می رساند. افزایش یا نوسان ولتاژ ممکن است باعث اختلال در عملکرد کارت گرافیک شود. همچنین اگر هنگام اجرای برنامههای گرافیکی فشرده سیستم شما اغلب از کار می‌افتد، احتمال زیادی وجود دارد که گرافیک شما آسیب دیده است.
اورکلاک کردن کارت گرافیک
یکی از مشکلات مهمی دلایلی که باعث خراب شدن کارت گرافیک شما میشود اورکلاک کردن آن است. اورکلاک کردن به معنی افزایش بار کارت گرافیک و گرم شدن بیشتر آن است. در صورتی که از ابزارهای مانیتورینگ و تست عملکرد کارت گرافیک استفاده کنید، مشکلی پیش نخواهد آمد اما اگر دما و توان مصرفی کارت گرافیک پس از اورکلاک به درستی تنظیم نشود، میتواند باعث آسیب آن گردد. به علاوه اینکه برنامه های مختلفی برای تست و مانیتورینگ کارت گرافیک طراحی شده اند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. همچنین یکی دیگر از دلایل رایج خرابی کارت گرافیک، مصرف بیش از حد انرژی از سایر اجزای سیستم شما است.
گرمای شدید و رطوبت بالا
اگر کامپیوتر یا لپ تاپ شما در مکانی است که با سطوح گرما یا رطوبت بالا ارتباط دارد ، باید بدانید که گرمای زیاد یا رطوبت بالای هوای محیط میتواند باعث آسیب‌دیدگی کارت گرافیک و حتی سوختن آن شود.
البته با پیشرفت تکنولوژی خوشبختانه کارت‌های گرافیک جدید از سیستم خنک‌کننده پیشرفته مانند فن‌های بزرگ و یا رادیاتور استفاده می‌کنند، اما اگر گرمای هوا و رطوبت محیط بیش از مقدار معینی باشد حتی سیستم خنک‌کننده کارت گرافیک هم پاسخگوی اضافه حرارت آن نخواهد بود. اصولاً گرمای بیش از حد یک مشکل اساسی برای قطعات کامپیوتر ها و لپ تاپ ها تلقی می شود.
کیفیت خازن
هر قطعه ای از کامپیوتر از جمله کارت گرافیک، در ورودی تغذیه خود یک خازن برای تنظیم جریان ورودی دارد که در صورت عدم استفاده از کیفیت مناسب برای این قطعه، احتمال آسیب‌دیدگی سایر قطعات الکترونیکی سیستم بیشتر میشود. در واقع یکی دیگر از دلایل رایج خراب شدن کارت گرافیک کیفیت پایین ساخت خازن‌های آن است.
درایورهای نامناسب
از دیگر دلایل خرابی کارت گرافیک نامناسب بودن یا خراب بودن درایور های آنها است. برخی از کاربران به دلیل عدم آشنایی با مشخصات و عملکرد کارت گرافیک و به دلیل نصب درایور نامناسب، یک مشکل برای سیستم خود ایجاد می‌کنند اما زمانی که درایور کامپیوتر خود را به‌روز می‌کنید، همیشه نتیجه خوبی حاصل نمی‌شود. این مورد بیشتر برای کارت‌های گرافیک AMD رخ می دهد که در اثر خرابی درایور، سیستم خنک‌سازی کارت گرافیک درست عمل نکرده و در نهایت باعث سوختن آن شده است.
نحوه حل مشکلات کارت گرافیک
روش های زیادی برای حل مشکلات کارت گرافیک وجود دارد که به برخی از مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد.
خنک سازی کارت گرافیک
اگر چند دقیقه پس از شروع بازی، کارت گرافیک شما خراب شد، هنگ کرد، یا صفحه نمایش خراب شد؛ ممکن است بیش از حد داغ شده باشد. با جدا کردن کارت گرافیک و تمیز کردن هر گونه گرد و غبار با استفاده از هوای فشرده میتوانید با ایجاد گرمای بیش از حد مقابله کنید. همچنین ابزارهایی برای تنظیم فن کارت گرافیک وجود دارد که میتوانید استفاده کنید.
بررسی سخت افزاری کارت گرافیک
اگر کارت گرافیک سیستم به درستی کار نمیکند، بهتر است دستگاه را باز کنید و نگاهی به آن بیندازید. گاهی ممکن تست مشکل مربوط به سخت افزار باشد. در برخی از مواقع برداشتن و سپس قرار دادن مجدد کارت گرافیک یا قطع و وصل مجدد کابل های برق کمکی می تواند باعث شود که کارت گرافیک به درستی شروع به کار کند. اگر سیستم شما به تازگی جابجا شده باشد یا تازه آن را خریداری کرده اید و هنوز از آن استفاده نکرده اید، به احتمال زیاد با این روش مشکل عدم کارکرد کارت گرافیک سیستم شما حل خواهد شد.
استفاده از نرم افزار های مانیتورینگ کارت گرافیک
بهترین راه حل برای عیب یابی مشکلات مربوط به کارت گرافیک و نحوه ی جا آنها استفاده از نرم افزار های تست و مانیتورینگ کارت گرافیک است. این نرم‌افزار اغلب رایگان هستند شما میتوانید با دانلود کردن آنها نسبت به آنالیز عملکرد کارت گرافیک لپ تاپ یا کامپیوتر خود بپردازید. برنامه های مانند GPU Temp , Open Hardware Monitor MSI Afterburner از نرم افزار های خوب و قدرتمندی هستند که برای این کار طراحی شده اند. برخی از این نرم افزار ها امکان سفارشی سازی عمیق تنظیمات کارت گرافیک را فراهم می کنند. همچنین می‌توانند با نظارت بر شاخص‌های کلیدی عملکرد کارت گرافیک، مراقب هر گونه مشکل باشند.
خرید کارت گرافیک جدید
به عنوان آخرین راه حل، اگر کارت گرافیک شما همچنان با مشکل مواجه است و دیگر نمی توانید راه حلی برای حل مشکلات آن پیدا کنید، بهتر است نسبت به خرید یک کارت گرافیک جدید اقدام نمایید.
سوالات متداول در مورد علائم خرابی کارت گرافیک
چه چیزی می تواند باعث خرابی کارت گرافیک شود؟
علائم کارت گرافیک خراب چیست؟
جمع بندی
در این مقاله از تکنوسان مگ، نشانه های خرابی کارت گرافیک کامپیوتر ها و لپ تاپ ها و در ادامه روش های حل مشکلات کارت گرافیک پرداختیم. همانطور که در مقاله به آن اشاره کردیم، تعداد زیادی علائم برای خرابی کارت گرافیک سیستم ها وجود دارد. که شاید مهمترین عامل آن داغ شدن بیش از حد کارت گرافیک باشد که با عمل نکردن فن های خنک کننده و عدم وجود تهویه هوا تشدید میشود. با این حال، همه علائم گفته شده لزوماً به معنی خرابی یا از کار افتادن کارت گرافیک سیستم نیست. بهترین راه برای اطمینان از خرابی کارت گرافیک استفاده از نرم افزار های مانیتورینگ عملکرد کارت گرافیک است. در نهایت شما هم میتوانید تجربه های خود را در این زمینه در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
برنامههای مانیتورینگ کارت گرافیک چطوری باید ازشون استفاده کرد