آموزش گام به گام آپدیت بایوس (BIOS) به زبان ساده

بایوس (BIOS) یکی از اجزای حیاتی سیستم عامل و سخت افزار کامپیوتر به شمار می رود. این نرم افزار پایه ای، وظیفه مدیریت ارتباط میان سخت افزار و نرم افزار را بر عهده داشته و به عنوان اولین برنامه ای که هنگام راه اندازی سیستم اجرا می شود، اهمیت ویژه ای دارد. با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، تولیدکنندگان بایوس به طور مستمر به روزرسانی هایی را ارائه می دهند که می تواند به بهبود عملکرد، افزایش سازگاری با سخت افزارهای جدید و همچنین برطرف کردن مشکلات امنیتی کمک کند. بنابراین نحوه آپدیت BIOS را می توان یک مهارت ضروری برای هر کاربر دانست. آموزش آپدیت بایوس به صورت گام به گام و با در نظر گرفتن نکات مهم، می تواند به شما کمک کند تا این فرایند را به خوبی انجام دهید. همچنین، با یادگیری شیوه آپدیت BIOS قادر خواهید بود مشکلات احتمالی را شناسایی کرده و سیستم خود را به روز نگه دارید. در این مقاله از تکنوسان مگ به آموزش آپدیت بایوس خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.

آموزش آپدیت بایوس

بایوس (سیستم ورودی/خروجی پایه) یک نرم افزار حیاتی است که به عنوان واسط بین سخت افزار و سیستم عامل عمل می کند. این سیستم که یکی از قطعات و اجزای مادربرد است، روی یک تراشه کوچک قرار دارد که هنگام روشن شدن رایانه فرآیند راه اندازی را آغاز می کند. وظیفه اصلی بایوس انجام تست خودآزمایی روشن (POST) برای اطمینان از عملکرد صحیح اجزای اصلی مانند CPU و حافظه است. علاوه بر این، بایوس به کاربران امکان پیکربندی تنظیمات مختلفی از جمله اولویت بوت، سرعت ساعت سیستم و تنظیمات ولتاژ را می دهد. با وجود پیشرفت به سمت UEFI، بایوس سنتی همچنان در مادربردها نقش مهمی دارد و تعامل موثری با سخت افزار ایجاد می کند.

به روزرسانی بایوس صرفاً برای همخوانی با سخت افزار جدید نیست؛ بلکه به حل مشکلات نرم افزاری و افزودن قابلیت های جدید نیز کمک می کند. نسخه های جدید بایوس به طور منظم توسط تولیدکنندگان ارائه می شوند و می توانید آنها را در بخش پشتیبانی وب سایت های مربوطه پیدا کنید. البته توجه داشته باشید که اگر سیستم شما بدون مشکل کار می کند و نیازی به تعویض سخت افزار در آینده ندارید، از به روزرسانی بایوس خودداری کنید. زیرا فرآیند به روزرسانی ریسک هایی دارد و لزومی ندارد که به آخرین نسخه مجهز کنید.

نحوه آپدیت بایوس

به روزرسانی بایوس مادربرد یک فرآیند حیاتی برای بهبود امنیت، سازگاری با سخت افزارهای جدید و بهینه سازی عملکرد سیستم است. این نرم افزار سطح پایین، ارتباط بین مادربرد و اجزای دیگر سیستم را ممکن می سازد. سازندگان به طور دوره ای به روزرسانی های بایوس را برای برطرف کردن اشکالات، اضافه کردن پشتیبانی از پردازنده های جدید و بهبود مدیریت حرارت منتشر می کنند. همانطور که اشاره کردیم معمولاً نیازی به به روزرسانی بایوس نیست مگر اینکه با مشکلات خاصی روبرو شوید. با این حال احتیاط در این فرآیند از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از فایل های نادرست یا قطع برق حین به روزرسانی می تواند به مادربرد آسیب جدی بزند. فراموش نکنید که به روزرسانی های بایوس ممکن است تنظیمات سفارشی شما را بازنشانی کند که نیاز به پیکربندی مجدد آنها پس از به روزرسانی را دارد. برای به روزرسانی بایوس می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

• به روزرسانی از طریق محیط BIOS/UEFI: روشی متداول و امن که مستلزم راه اندازی مجدد سیستم است.
• به روزرسانی از طریق ویندوز: برخی سازندگان نرم افزاری برای به روزرسانی از داخل سیستم عامل ارائه می دهند، اما این روش خطرات بیشتری به همراه دارد و ممکن است منجر به بروز مشکلات در مادربرد شود.

به طور کلی به روزرسانی بایوس باید با احتیاط انجام گیرد تا از بهینه سازی سیستم و جلوگیری از آسیب های احتمالی اطمینان حاصل کنید.

نکات مهم پیش از به روزرسانی BIOS

قبل از اینکه به آموزش آپدیت بایوس بپردازیم، لازم است موارد زیر را در نظر بگیرید؛

شناسایی نسخه فعلی BIOS

قبل از هر اقدامی برای به روزرسانی BIOS، شناسایی نسخه فعلی آن بسیار حائز اهمیت است. این کار به شما کمک می کند تا مطمئن شوید که به روزرسانی شما واقعاً ضروری و جدیدتر است. بررسی گزارش های تغییرات می تواند مشخص کند که آیا این بروزرسانی برای شما لازم است یا تنها یک گزینه اختیاری محسوب می شود. بهترین روش برای بررسی نسخه BIOS فعلی، ورود به رابط تنظیمات BIOS (UEFI) پیش از بوت شدن سیستم است. معمولاً این اطلاعات در صفحه اصلی نمایش داده می شود. البته در ادامه به روش های دیگری نیز اشاره می کنیم.

ثبت تنظیمات شخصی

توجه داشته باشید که به روزرسانی های BIOS معمولاً تنظیمات شخصی شما را به حالت پیش فرض باز می گردانند. این به معنای این است که هر گونه تغییری که اعمال کرده اید، از جمله اورکلاکرها، فعال سازی XMP، زمان بندی رم یا تنظیمات ترتیب بوت درایوها، پاک خواهد شد. از این رو، توصیه می شود قبل از آغاز فرآیند به روزرسانی، تنظیمات خود را ثبت کنید یا از منوهای BIOS عکس بگیرید. با قرار دادن یک درایو فلش USB و فشار دادن کلید F12 می توانید از منوهای تنظیمات عکس بگیرید. پس از به روزرسانی، حتماً تنظیمات دلخواه خود را دوباره اعمال کنید تا از کارایی بهینه سیستم بهره مند شوید.

نحوه مشاهده نسخه بایوس از طریق CMD

برای مشاهده نسخه بایوس از طریق Command Prompt، ابتدا منوی استارت را باز کنید. در نوار جستجو، عبارت "cmd" را وارد کنید و سپس روی Command Prompt کلیک کنید تا پنجره آن باز شود. نیازی به اجرای آن به عنوان مدیر نیست. در خط فرمان، دستور زیر را وارد کرده و کلید اینتر را فشار دهید:

• wmic bios get smbiosbiosversion

پس از اجرای این دستور، شماره نسخه بایوس یا فریمور UEFI بر روی صفحه نمایش داده می شود.

نحوه مشاهده نسخه بایوس از طریق کنترل پنل

برای شناسایی نسخه BIOS، می توانید از پنل System Information نیز استفاده کنید. در ویندوز 7، 8 یا 10، کافیست دکمه های ویندوز و R را همزمان فشار دهید. سپس عبارت msinfo32 را در پنجره Run وارد کرده و کلید اینتر را بزنید. پس از باز شدن پنجره System Information، به بخش System Summary بروید. در این بخش شماره نسخه BIOS تحت عنوان BIOS Version/Date قابل مشاهده است. این روش به شما اطلاعات دقیقی از نسخه BIOS دستگاه ارائه می دهد.

هشدار: آپدیت بایوس فرآیندی بسیار حساس است که باید با دقت و احتیاط انجام شود. هر گونه اشتباه در این فرآیند می تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد، از جمله عدم توانایی سیستم در راه اندازی، از بین رفتن اطلاعات و حتی خرابی سخت افزار. به همین دلیل، توصیه می شود پیش از اقدام به آپدیت، حتماً تمامی مراحل را به دقت پیگیری کرده و از پشتیبان گیری داده ها غافل نشوید. رعایت این نکات می تواند به حفظ کارایی و ایمنی سیستم شما کمک کند.

آپدیت بایوس از طریق محیط بایوس

آپدیت BIOS از طریق خود بایوس یکی از روش های مطمئن و ایمن برای بروزرسانی سیستم است. این روش به سادگی قابل انجام بوده و نیاز به مهارت خاصی ندارد. تمامی نسخه های جدید بایوس معمولاً امکان بروزرسانی را در منوی خود دارند، با ابزارهایی نظیر EZ Flash، M-Flash یا Q-Flash. در ابتدا اطمینان حاصل کنید که نسخه صحیح بایوس را از وب سایت سازنده مادربرد دانلود کرده اید. فایل ها معمولاً به صورت فشرده ارائه می شوند؛ به همین دلیل، می بایست آنها را استخراج کنید. پس از استخراج فایل ها، آنها را روی یک فلش درایو کپی کرده و فلش را به یکی از پورت های USB سیستم وصل کنید. سپس کامپیوتر را ریستارت کنید. در هنگام راه اندازی مجدد، مداوم دکمه BIOS (معمولاً Delete یا F8) را فشار دهید تا وارد بایوس شوید. 

در محیط بایوس، به بخش ابزار (Tools) بروید و به دنبال گزینه آپدیت بایوس بگردید؛ معمولاً با نام Flash شناخته می شود. به یاد داشته باشید که هر سازنده از نام خاصی استفاده می کند: MSI از M-Flash، Asus از EZ Flash و Gigabyte از Q-Flash. بر روی گزینه مربوطه کلیک کنید و فایل بایوس که از قبل دانلود کرده اید را انتخاب کنید. سپس در پنجره ای که نمایان می شود، گزینه Accept را انتخاب کنید. فرآیند آپدیت آغاز خواهد شد. صبر کنید تا کامپیوتر به طور کامل کار خودش را انجام دهد و پس از اتمام، بایوس شما با موفقیت بروزرسانی شده است.

آپدیت بایوس از طریق ویندوز

آپدیت بایوس در حال حاضر از طریق سیستم عامل می تواند گزینه ای آسان و سریع باشد. این روش شما را نیازی به دسترسی به بایوس یا داشتن درایو USB نمی کند. اکثر تولیدکنندگان مادربوردها ابزاری ارائه می دهند که به سادگی می توانید آن را دانلود کرده و انجام عملیات به روزرسانی را آغاز کنید. البته برای این کار، دانستن مدل دقیق مادربورد ضروری است تا نسخه مناسب بایوس را پیدا کنید.

فرایند آپدیت در کل مشابه روش های دیگر است، ولی مزیت آن عدم نیاز به فلش درایو و دسترسی به بایوس است. با این حال این شیوه نیز چالش ها و خطرات خاص خود را دارد، زیرا سیستم عامل ممکن است ثبات لازم را ارائه ندهد و در نتیجه خطر بروز مشکلات غیرمنتظره وجود دارد. برای کاهش این خطرات، پیشنهاد می شود سیستم را در باثبات ترین شرایط ممکن آماده کنید؛ از بسته بودن برنامه های پس زمینه اطمینان حاصل کنید و در هنگام آپدیت وب گردی نکنید. معمولاً دفترچه راهنمای مادربورد شما دارای راهنمایی برای آپدیت بایوس خواهد بود. در صورتی که این راهنما را گم کرده اید، پیدا کردن اطلاعات آنلاین از وب سایت رسمی سازنده به راحتی امکان پذیر است. برای مادربوردهای برندهایی مانند Asus، MSI یا Gigabyte، می توانید راهنمای دقیق آپدیت بایوس را در وب سایت های آنها جستجو کنید.

هر چند که شما تمام مراحل را به درستی انجام دهید، امکان بروز مشکلاتی در حین آپدیت همچنان وجود دارد. اگر آپدیت درون سیستم عامل موفق نبود، مهم است که کامپیوتر خود را خاموش نکنید. ابتدا از برنامه خارج شوید و سپس تلاش کنید Clear: CMOS را انجام دهید تا بایوس ریست شود. در صورتی که این روش نیز پاسخ نداد، بهتر است کامپیوتر خود را برای تعمیر به متخصصین بسپارید؛ زیرا آنها می توانند بایوس را مجدداً برنامه ریزی کرده یا در صورت نیاز چیپ مادربورد را تعویض کنند.

سوالات متداول

• چرا باید بایوس خود را به‌روزرسانی کنید؟

  به‌روزرسانی بایوس می‌تواند شامل افزایش ثبات سیستم، سازگاری با سخت‌افزار و نرم‌افزار جدید، ارتقاء ویژگی‌های امنیتی و رفع اشکالات موجود باشد. با این حال باید به این نکته توجه داشته باشید که تنها در شرایط ضروری بایوس را به‌روزرسانی کنید، زیرا در صورتی که به‌روزرسانی به درستی انجام نشود، ممکن است به بی‌ثباتی یا خرابی سیستم منجر گردد.

• چه اقدامات قبل از به‌روزرسانی بایوس باید انجام دهیم؟

  قبل از اقدام به به‌روزرسانی بایوس، حتماً از داده‌های مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید تا در صورت بروز مشکل، دچار از دست رفتن اطلاعات نشوید. همچنین مطمئن شوید که سیستم شما از نظر منبع تغذیه از پایداری برخوردار است تا از بروز اختلال جلوگیری شود. به‌دقت به دستورالعمل‌های ارائه‌شده توسط سازنده توجه کنید، از فایل بایوس مناسب برای سخت‌افزار خود استفاده کنید و در حین فرآیند به‌روزرسانی از قطع آن جلوگیری نمایید.

نتیجه گیری

در این مقاله به تفصیل به بررسی آموزش آپدیت بایوس پرداخته شد و نکات اصلی در نحوه آپدیت BIOS به صورت مرحله به مرحله تشریح گردید. با رعایت این مراحل، کاربران قادر خواهند بود بایوس سیستم خود را به نسخه ی جدیدتر به روز رسانی کنند. همچنین باید به یاد داشته باشیم که انجام این عملیات می تواند خطراتی نیز به همراه داشته باشد، از این رو پیشنهاد می شود که پیش از اقدام به آپدیت، از اطلاعات مهم و تنظیمات سیستم پشتیبان گیری انجام شود. در آخر با داشتن آگاهی کافی و رعایت نکات امنیتی، می توان به روز رسانی بایوس را به عنوان یک گام مهم در جهت ارتقاء عملکرد و کارایی سیستم در نظر گرفت. حفظ و نگهداری بایوس به روز، به کاربران کمک می کند تا از قابلیت های جدید سخت افزار بهره برداری کنند و تجربه ی بهتری از کار با سیستم خود داشته باشند. در نهایت اگر شما هم تجربه آپدیت بایوس را دارید، می توانید تجربیات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.