راهنمای خرید فن سی پی یو + معرفی بهترین خنک کننده های پردازنده

یکی از مهم ترین انتخاب ها هنگام جمع کردن یک سیستم کامپیوتری، انتخاب خنک کننده یا فن سی پی یو است. از آنجایی که CPU یک قطعه بسیار مهم در هر سیستم کامپیوتری است، بنابراین باید برای خنک کردن آن در حین کار نیز از یک خنک کننده مناسب استفاده کرد تا دمای آن را پایین نگه دارد. برای خنک کردن سی پی یو راهکار های متفاوتی وجود دارد که می توانید با توجه به نیازتان از انواع فن سی پی یو بادی یا آبی (واتر کولینگ) برای این منظور استفاده کنید. برای آشنایی کامل با انواع فن سی پی یو و بهترین خنک کننده های پردازنده و خرید فن سی پی یو این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

چرا به فن سی پی یو نیاز داریم؟

همانطور که می دانید هر یک از قطعات کامپیوتر در حین کار از خودشان گرما تولید می کنند و از طرفی گرما و حرارت بزرگترین دشمن سخت افزار کامپیوتر است، به طوری که گرمای زیاد باعث خرابی قطعات می شود. بنابراین این قطعات باید همیشه در شرایط دمایی متعادل باشند تا گرما به آنها آسیبی وارد نکند. به همین منظور علاوه بر وجود فن در داخل کیس، روی برخی قطعات مهم نیز یک فن اختصاصی قرار می گیرد تا دمای آن قطعه از حد مجاز بالاتر نرود. پردازنده یکی از این قطعات است که همیشه باید یک فن اختصاصی برای خنک کردن خود داشته باشد تا دمای آن را در زمان استفاده پایین نگه دارد.

امروزه در بازار فن های سی پی یو مختلفی تولید شده اند و انواع مختلف آن را می توانید از حدود 100 هزار تومان تا چند میلیون تومان پیدا کنید. قبل از اینکه به این موضوع بپردازیم که کدام فن سی پی یو مناسب سیستم شما است، ابتدا باید با انواع خنک کننده پردازنده آشنا شوید تا درک درستی از نحوه کار کرد و میزان خنک کنندگی این فن ها بدست آورید.

معرفی انواع خنک کننده پردازنده

اگر داخل کیس کامپیوتر خود را نگاه کرده باشید، حتما یک فن نسبتا بزرگ را روی مادربرد می بینید، این قطعه همان فن پردازنده است که روی پردازنده نصب شده است و وظیفه خنک کردن آن در حین کار کردن سیستم را دارد. این نوع فن یکی از ابتدایی ترین راه های خنک کنندگی یک پردازنده است و راه حل های پیشرفته تر دیگری نیز برای خنک کردن سی پی یو وجود دارد. فن های سی پی یو به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

1- خنک کننده بادی (Air Cooling)

خنک کننده های بادی پرمصرف ترین و ارزان ترین نوع فن های سی پی یو هستند و پردازنده را از طریق باد فن خنک می کنند. این نوع خنک کننده از یک هیت سینک بزرگ به همراه یک یا دو فن تشکیل شده اند و نحوه کارشان به این صورت است که گرمای تولید شده توسط تراشه را جذب کرده و آن را به اطراف یا خارج از کیس هدایت می کند.

معمولا سیستم های عادی از ساده ترین مدل خنک های بادی که به همراه خود سی پی یو ارائه می شود، استفاده می کنند. مدل های دیگر ابعاد بسیار بزرگ تری داشته و امکانات بیشتری مانند هیت پایپ یا همان لوله حرارتی و دو فن برای خنک کنندگی بهتر دارند، همچنین برخی مدل ها نیز مجهز به نورپردازی RGB هستند که می تواند فضای داخل کیس را زیبا تر کند. خنک کننده های بادی از نظر قیمتی ارزان هستند و به همین دلیل اکثرا برای سیستم های گیمینگ متوسط از این خنک کننده ها برای خنک کردن تراشه و افزایش راندمان کاری آن استفاده می کنند.

2- خنک کننده آبی (Water Cooling)

نوع دوم انواع خنک کننده پردازنده، خنک کننده های آبی (Water Cooling) هستند که در سیستم های حرفه ای و رده بالا از آنها استفاده می شود.

این نوع خنک کننده ها ساز و کار پیچیده تری نسبت به خنک کننده های بادی دارند و از یک مایع برای دفع گرمای تولید شده توسط تراشه استفاده می کنند. اجزای تشکیل دهنده یک سیستم خنک کننده آبی عبارتند از:

• بلوک خنک کننده مایع یا واتر بلاک
• پمپ
• مخزن
• رادیاتور

بلوک های مایع در اصل محفظه هایی هستند که روی قطعاتی مانند سی پی یو، کارت گرافیک و رم نصب می شوند و مایع در درون آنها جریان دارد تا هوای گرم را به بیرون از تراشه منتقل کند. سپس این مایع که معمولا آب مقطر یا ترکیباتی از آب است، به رادیاتور منتقل می شود. رادیاتور یک قطعه بزرگ به همراه یک یا چند فن است که دارای چندین پره کوچک است و به کمک جریان هوای حاصل از فن، مایع خنک کننده ای که گرم شده را خنک می کند. سپس این مایع خنک شده به بلاک نصب شده روی CPU بر می گردد و دوباره گرما را جذب کرده و روند قبلی تکرار می شود. همچنین از مخزن برای ذخیره سازی مایع اضافی و گرفتن حباب هوا استفاده می شود و پمپ هم وظیفه ایجاد جریان و حرکت مایع را در بین لوله ها را دارد. این روند، ساز و کار کلی یک سیستم خنک کننده آبی است که در همه انواع آن وجود دارد.

خنک کننده های آبی به طور کلی به دو دسته Open Loop و Close Loop تقسیم می شوند؛ مدل های Open Loop که به عنوان Custom نیز از آنها نام برده می شود، جریان کاری مشابه با روندی که توضیح داده ایم دارند و نحوه نصب آن ها به صورت دستی است و قطعات آنها جداگانه تهیه می شوند. مدل های Close Loop یا لوپ بسته که با نام AIO (خلاصه شده All In One) نیز شناخته می شوند، قابلیت جداسازی قطعات را ندارند و به صورت یک پکیج طراحی می شوند. مدل های AIO چون از پیش تولید شده هستند نحوه نصب راحت تری دارند و به همین دلیل قیمت پایین تری نسبت به مدل open Loop دارند. در مقابل مدل های Custom باید به صورت دستی سرهم شوند و پروسه نصب پیچیده تری دارند.

از لحاظ کارایی مدل های Custom توانایی بیشتری در خنک کردن نسبت به AIO دارند و همچنین می توان به آنها علاوه بر بلوک CPU، بلوک کارت گرافیک و رم نیز اضافه کرد. به همین خاطر کسانی که قصد اورکلاک حرفه ای دارند سراغ مدل های  کاستوم می روند.

در بخش بعدی به این موضوع می پردازیم که یک خنک کننده خوب باید چه ویژگی هایی داشته باشد و چه نوع خنک کننده ای مناسب پردازنده شما است.

راهنمای خرید فن سی پی یو

برای خرید خنک کننده پردازنده باید به عوامل مختلف فیزیکی و ظاهری دقت کنید تا مدل مناسب خودتان را پیدا کنید. در ادامه عوامل مهم در انتخاب یک خنک کننده پردازنده خوب را توضیح خواهیم داد.

چه خنک کننده ای مورد نیاز سیستم شما است؟

از آنجایی که خنک کننده پردازنده عالی یک قطعه ضروری نیست و کار اکثر کاربران با یک خنک کننده عادی نیز راه می افتد، میزان پول در دسترس برای خرید خنک کننده پردازنده نقش مهمی در انتخاب نوع و مدل آن دارد. اگر نمی خواهید هزینه زیادی برای خرید فن سی پی یو انجام دهید، خنک کننده های بادی بهترین انتخاب برای شما هستند و می توانید با هزینه ای زیر 500 هزار تومان یک مدل خوب را تهیه کنید. اگر این قطعه برایتان مهم است و به دنبال کارهای سنگینی مثل اورکلاک هستید، پیشنهاد ما خنک کننده های آبی کاستوم است که قدرت خنک کنندگی بالاتر نسبت به همه مدل های دیگر دارند و از نظر زیبایی نیز جذابیت بیشتری نسبت به سایر مدل ها دارند.

تناسب توان مصرفی (TDP) پردازنده با خنک کننده

هر دو پردازنده و فن پردازنده دارای یک میزان توان مصرفی TDP مشخصی هستند که با واحد وات (W) نشان داده می شود. اگر TDP سی پی یو بالاتر از TDP فن باشد، آن فن یا خنک کننده نمی تواند به خوبی پردازنده را خنک کند. برای نمونه اگر سی پی یو شما 160 وات توان مصرفی داشته باشد باید یک فن پردازنده 160 واتی و بالاتر را تهیه کنید تا قادر به خنک کردن پردازنده شما باشد و در حالت ماکسیمم کارایی سی پی یو که بیشترین میزان گرما را تولید می کند، اصطلاحا کم نیاورد.

سازگاری خنک کننده با سوکت پردازنده

اینکه کولر پردازنده بادی یا بلاک CPU واتر کولینگ روی چه نوع سوکت پردازنده ای قابلیت نصب دارد، باید قبل از خرید آن چک شود. معمولا چک کردن این موضوع پیچیدگی خاصی ندارد و با فهمیدن اینکه پردازنده شما برای کدام یکی از دو شرکت Intel یا AMD است، می توانید مدل مناسب با آن را پیدا کنید.

میزان نویز و زیبایی بصری

در زمینه تولید نویز و صدای مزاحم، کولرهای هوایی دارای صدای بیشتری نسبت به نوع مایع هستند و انواع مایع به دلیل ساختار خود صدای بسیار کمی تولید خواهند کرد. بنابراین اگر دوست دارید که یک خنک کننده سی پی یو بی صدا داشته باشید، خنک کننده های مایع بهترین گزینه برای شما خواهند بود. همچنین سیستم خنک کننده مایع Open Loop دسترسی های بسیاری زیادی را برای زیبا سازی داخلی کیس در اختیار شما قرار می دهد و می توانید انواع مایع خنک کننده با رنگ های مختلف و زیبا را برای این سیستم ها انتخاب کنید. در ضمن خنک کننده های هوایی نیز اکنون از ویژگی نورپردازی بهره می برند و برخی مدل ها نورپرازی RGB چشم نوازی دارند که می تواند چشم هر بیننده ای را به خود خیره کند.

ابعاد خنک کننده و تناسب آن با ابعاد کیس

ارتفاع کولر هوایی یا سایز رادیاتور خنک کننده مایع حتما باید قبل از خرید با سایز کیس و فضای در نظر گرفته شده در کیس برای نصب آن چک شود تا مشکلی برای نصب آن داخل کیس وجود نداشته باشد. معمولا این مشکل بیشتر برای خنک کننده های هوایی اتفاق می افتد و اگر کیس کوچک باشد و ارتفاع خنک کننده بیشتر از فضای موجود در کیس باشد، برای نصب آن دچار مشکل خواهید شد و ممکن است که با نصب خنک کننده، درِ کیس بسته نشود. بنابراین حتما قبل از خرید خنک کننده ابعاد و ارتفاع آن را با فضای موجود داخل کیس خودتان بررسی کنید.

بهترین خنک کننده های پردازنده بادی موجود در بازار کدام اند؟

عوامل مختلفی در قیمت یک خنک کننده پردازنده اثر دارند و کمپانی های تولید کننده این لوازم محصولات خود را با مشخصات مختلف در قیمت های مختلفی به بازار عرضه می کنند. عواملی مثل نوع خنک کننده، تعداد لوله های حرارتی، تعداد فن، نورپردازی و… در قیمت یک خنک کننده بادی اثر گذار هستند و هرچه یک خنک کننده امکانات بیشتری داشته باشد قیمت بالاتری هم خواهد داشت. در ادامه 3 مورد از بهترین خنک کننده های بادی موجود در بازار را معرفی خواهیم کرد.

1. خنک کننده سی پی یو Cooler Master Hyper 212 LED Turbo Black Edition

کمپانی کولر مستر سابقه زیادی در تولید تجهیزات خنک کننده کامپیوتری دارد و محصولات خود را با استاندارد و راندمان کاری بالایی به بازار ارائه می کند. خنک کننده Hyper 212 LED Turbo Black Edition جزو خنک کننده های بادی این شرکت است که عملکرد بسیار خوبی را در پایین نگه داشتن دمای سی پی یو دارد. این خنک کننده از یک هیت سینک آلومینیومی با چهار لوله حرارتی 6 میلی متری تشکیل شده است که گرما را از سی پی یو دور می کند و توسط دو فن 120 میلیمتری با قابلیت کنترل سرعت گردش آنها، دما را برای سی پی یو متعادل می کند. این خنک کننده با انواع سوکت های پردازنده مختلف سازگار است و توسط یک کانکتور برق 4 پین انرژی خود را تامین خواهد کرد.

وزن: 686 گرم

تعداد فن: 2 عدد

سرعت گردش فن ها: 600 تا 1600 دور بر دقیقه

جریان هوای فن: 66.3 فوت مکعب بر دقیقه

قابلیت کنترل سرعت فن: دارد

کانکتور برق: 4 پین

نور پردازی: LED قرمز رنگ

خرید فن خنک کننده CPU کولر مستر Cooler Master Hyper 212 LED Turbo Black Edition

2. فن سی پی یو DeepCool AS500

دیپ کول نیز یکی دیگر از کمپانی های با سابقه در زمینه تجهیزات کامپیوتری است که با معرفی مدل AS500 خود توانسته یکی از بهترین خنک کننده های بادی را به بازار عرضه کند. این خنک کننده بادی وزنی حدود 1000 گرم دارد و متشکل از یک فن به همراه هیت سینک با 5 لوله 6 میلیمتری و یک عدد فن 140 میلی متری است که وظیفه خنک کردن پردازنده را بر عهده دارد. دیپ کول این فن را مجهز به یک نورپردازی ARGB کرده است که قابلیت تغییر رنگ و حالت های پخش نور را دارد. البته در مدل AS500 یک کنترل فیزیکی نیز قرار دارد که امکان تغییر حالت های نوری را بدون نیاز به هیچ گونه سخت افزاری می دهد و افرادی که دوست ندارند افکت نور فن را با نرم افزار کنترل کنند، می توانند از این کنترل استفاده کنند.

وزن: 1030 گرم

تعداد فن: 1 عدد

سرعت گردش فن: 500 تا 1200 دور بر دقیقه

قابلیت کنترل سرعت فن: دارد

جریان هوای فن: 70.81 فوت مکعب بر دقیقه

کانکتور برق: 4 پین

نور پردازی: ARGB

خرید فن خنک کننده CPU دیپ کول DeepCool AS500

3. فن پردازنده MasterTech MF500 TUF

کمپانی مستر تک به اندازه کمپانی های معروفی مانند دیپ کول و کولر مستر شناخته شده نیست؛ با این حال خنک کننده پردازنده مدل MF500 از این شرکت یکی از کولرهای پردازنده زیبای موجود در بازار است که امکانات قابل توجهی دارد. این فن پردازنده سازگار با انواع سوکت پردازنده های اینتل و ای ام دی است و وزنی حدود 1.2 کیلوگرمی دارد که وزن تقریبا بالایی به حساب می آید.

مسترتک مدل MF500 TUF را به دو عدد فن 120 میلی متری با حداکثر سرعت 1800 دور بر دقیقه مجهز کرده که هر کدام از آنها می تواند جریان هوای 50.2 فوت مکعب بر دقیقه را از خود عبور دهد. هر کدام از فن ها نیز مجهز به نورپردازی ARGB شدند که زیبایی خاصی را در حین کار کردن در داخل کیس ایجاد می کند. نویز ایجاد شده توسط فن ها معادل 33 دسی بل است که صدای نویز چندان زیادی نیست، البته نمی توان گفت که در حین کار کاملا بی صدا هستند؛ با این تفاسیر فن پردازنده MasterTech MF500 TUF را می توان یکی از بهترین خنک کننده های بادی پردازنده موجود در بازار دانست.

وزن: 1200 گرم

تعداد فن: 2 عدد

سرعت گردش فن ها: 800 تا 1800 دور بر دقیقه

قابلیت کنترل سرعت فن: دارد

جریان هوای فن: 50.2 فوت مکعب بر دقیقه

کانکتور برق: 4 پین

نور پردازی: ARGB

خرید فن خنک کننده CPU مستر تک MasterTech MF500 TUF

بهترین خنک کننده های پردازنده مایع موجود در بازار کدام اند؟

خنک کننده های مایع توان بیشتری در خنک کنندگی دارند، صدای کمتری تولید می کنند و نورپردازی بسیار گسترده تری دارند. البته این نوع خنک کننده پردازنده از مدل های بادی گران تر است و اگر با هزینه آن مشکلی ندارید، قطعا خنک کننده های مایع گزینه بهتری خواهد بود. در مورد خنک کننده ها تنها مدل های AIO هستند که در بازار به فروش می رسند و معمولا مدل های Close Loop همه قطعات آنها به صورت جداگانه تهیه می شود، بنابراین در این بخش به معرفی 3 مورد از بهترین خنک کننده های مایع پردازنده می پردازیم.

1. فن خنک کننده CPU دیپ کول DeepCool GAMMAXX L240 ARGB

فن خنک کننده سی پی یو دیپ کول مدل GAMMAXX L240 ARGB یکی از پرفروش ترین سیستم های خنک کننده AIO بازار است که با قابلیت نورپردازی زیبایی آن دو چندان شده است. این خنک کننده از بلوک مسی برای انتقال دما استفاده می کند و یک پمپ با سرعت گردش 2400 دور بر دقیقه و دو عدد لوله 380 میلی متری وظیفه انتقال جریان و حرارت را بر عهده دارند. در بخش رادیاتور نیز یک رادیاتور به همراه دو فن 120 میلیمتری قرار داده شده است که وظیفه خنک کردن مایع را بر عهده دارند. همچنین هر کدام از فن ها دارای سیستم نورپردازی ARGB هستند که کاربر می تواند به دلخواه افکت های نوری متفاوتی را برای آنها برنامه ریزی کند.

تعداد فن: 2 عدد

طول لوله: 380 میلی متر

سرعت گردش فن ها: 200 تا 1800 دور بر دقیقه

جریان هوای فن: 69.34 فوت مکعب بر دقیقه

کانکتور برق: 4 پین

نور پردازی: ARGB

خرید فن خنک کننده CPU دیپ کول DeepCool GAMMAXX L240 ARGB

2. فن پردازنده Cooler Master MasterLiquid ML240 Illusion

در سیستم خنک کننده های مایع زیبایی پمپ و رادیاتور اهمیت زیادی دارد و همین عامل می تواند به عنوان یک مزیت رقابتی در برابر سایر رقبا استفاده شود. سیستم خنک کننده پردازنده کولرمستر مدل MasterLiquid ML240 Illusion طراحی جذابی دارد و از لحاظ بصری تم نسبتا تاریکی دارد. این خنک کننده با انواع سوکت های Intel و AMD سازگار است و به همین دلیل به راحتی می توان بلوک اتصال آن را در قسمت سی پی یو قرار داد.

کولر مستر برای پمپاژ مایع در لوله ها و رادیاتور این مدل از یک پمپ با کانکتور 3 پین استفاده می کند و نویزی حدود 10 دسی بل ایجاد می کند که تقریبا صدای کمی است و به صورت بی صدا کار می کند. رادیاتور این مدل دارای دو فن 120 میلیمتری است  حداکثر جریان عبوری هر کدام از آنها 47.2 فوت مکعب بر دقیقه است و نسبت به مدل معرفی شده دیپ کول در این لیست، جریان هوای کمتری را از خود عبور می دهد. همچنین نویز فن ها بین 6 تا 30 دسی بل متغیر است که احتمالا در حالت ماکسیسم فن صدای آنها را خواهید شنید.

تعداد فن: 2 عدد

طول لوله: —

سرعت گردش فن ها: 650 تا 1800 دور بر دقیقه

جریان هوای فن: 47.2 فوت مکعب بر دقیقه

کانکتور برق: 4 پین

نور پردازی: ARGB

خرید فن خنک کننده CPU کولر مستر Cooler Master MasterLiquid ML240 Illusion

3. خنک کننده مایع پردازنده Thermaltake Water 3.0 120mm ARGB Sync

در سومین مورد سراغ یک سیستم خنک کننده مایع کوچک رفته ایم که برای سی پی یو های با توان پایین تر کاربرد دارد. فن خنک کننده پردازنده ترمالتیک مدل Water 3.0 120mm ARGB Sync دارای رادیاتوری با تنها یک عدد فن است و ابعاد کوچکتری نسبت به مدل های با 2 یا 3 فن دارد. پمپ مایع در این مدل مجهز به یک پنل ARGB است و مایع داخل لوله ها را با سرعتی معادل 3000RPM به حرکت در می آورد. فن تعبیه شده روی رادیاتور حداکثر سرعتی معادل 1500 دور در دقیقه دارد و پره های رادیاتور می تواند به خوبی جریان گرم مایع را خنک کند. سیستم نورپردازی ARGB نیز هم روی فن و هم روی پمپ وجود دارد و قابلیت کنترل آن توسط کنترل سیمی یا نرم افزاری در دسترس است و می توان افکت های نوری آن را تعویض یا با کل سیستم هماهنگ کرد.

تعداد فن: 1 عدد

طول لوله: —

سرعت گردش فن: 500 تا 1500 دور بر دقیقه

جریان هوای فن: 56.45 فوت مکعب بر دقیقه

کانکتور برق: 4 پین

نور پردازی: ARGB

خرید فن خنک کننده CPU ترمالتیک Thermaltake Water 3.0 120mm ARGB Sync

جمع بندی

همانطور که در مقاله راهنمای خرید فن سی پی یو اشاره شد، خنک کننده های سی پی یو به دو مدل بادی و مایع تقسیم می شوند.  به عنوان یک نتیجه گیری کلی از نوع عملکرد و کارایی هر یک این خنک کننده ها می توان گفت که خنک کننده های بادی با استفاده از هیت سینک و لوله های حرارتی خود می توانند دمای پردازنده را به خوبی متعادل نگه دارند اما ممکن است در برخی موارد صدای نویز آنها آزار دهنده باشد. در طرف دیگر، خنک های مایع صدای بسیار کمتری تولید می کنند، زیبایی بصری بیشتری دارند و نیز نسبت به مدل های بادی عملکرد بهتری در خنک کردن پردازنده از خود نشان می دهند.

در بین دو مدل خنک کننده مایع کاستوم و AIO نیز خنک کننده های کاستوم یا Open Loop به دلیل آزادی عمل و قابلیت شخصی سازی بیشتر، توان خنک کنندگی بیشتری دارند. به همین دلیل در سیستم های High-End و بالارده از این نوع خنک کننده برای کنترل دمای قطعات مختلف سخت افزاری استفاده می شود. اگر شما نیز تجربه ای در استفاده از انواع خنک کننده پردازنده دارید خوشحال می شویم که در بخش دیدگاه ها آن را با ما و مخاطبان مجله تکنوسان به اشتراک گذارید.