تفاوت رم و وی رم (RAM و VRAM) و نقش VRAM در گیمینگ

گاهی اوقات مفهوم RAM و VRAM به جای یکدیگر استفاده می شود، اما آن ها معنای متفاوتی دارند. از طرفی برای اینکه بتوانید یک سیستم کامپیوتری برای خود تهیه کنید، لازم است تا تفاوت رم و وی رم را بدانید و با مشخصات آن ها آشنا باشید. از این رو در این مقاله به تفاوت RAM و VRAM می پردازیم اما در ابتدا برای اینکه تفاوت حافظه رم و VRAM را متوجه شوید، بهتر است که مفهوم رم و وی رم را بدانید؛ پس تا انتهای این مقاله با تکنوسان مگ همراه باشید.

حافظه Ram چیست؟

در واقع RAM مخفف Random Access Memory و به معنای حافظه با دسترسی تصادفی است و حافظه کوتاه مدت یک رایانه به حساب می آید.

رایانه‌ها همیشه چیزهایی  مانند برنامه ها و داده ها را بارگذاری می‌کنند تا شما روی آن‌ها کار کنید و سپس آن ها را برای انجام کارهای بعدی شما ذخیره می کنند. برای اینکار رایانه به آن داده برای حال حاضر یا چند لحظه بعد نیاز دارد، از این رو رم وارد عمل می شود و نقش یک حافظه کوتاه مدت را بازی می کند. به طور کلی رم یکی از اساسی ترین عناصر محاسباتی است و از آن برای انجام تمام وظایف و برنامه های فعال استفاده می شود. در مقابل رم که یک فضای ذخیره سازی موقت و بسیار سریع است، هارد اس اس دی قرار دارد که نقش حافظه بلند مدت را بازی می کند و اطلاعات به صورت دائمی در آن ذخیره می شوند.

جالب است بدانید که رم فقط مخصوص به سیستم کامپیوتری نیست و هر دستگاه محاسباتی رم دارد. این دستگاه می تواند یک لپ تاپ، گوشی، تبلت و حتی تلویزیون هوشمند و … باشد.

انواع Ram

به طور کلی دو نوع اصلی رم وجود دارد: رم دینامیک (DRAM) و رم استاتیک (SRAM).

• DRAM یا رم دینامیک: این حافظه به طور گسترده ای به عنوان حافظه اصلی کامپیوتر مورد استفاده قرار می گیرد. هر سلول حافظه DRAM از یک ترانزیستور و یک خازن در یک مدار مجتمع تشکیل شده است و یک بیت داده در خازن ذخیره می شود. در DRAM به این صورت است که باید هر چند میلی ثانیه یکبار (با یک شارژ الکترونیکی جدید) تجدید شود تا داده ها حفظ شوند.
• رم استاتیک یا SRAM: از طرفی رم استاتیک یا SRAM از چهار تا شش ترانزیستور تشکیل شده است. برخلاف DRAM که باید به طور دوره ای به روز شود، SRAM داده ها را تا زمانی که برق سیستم تامین باشد، در حافظه نگه می دارد. به این ترتیب، SRAM سریعتر و همچنین گرانتر است.

VRAM چیست؟

وی رم (VRAM) مخفف Video Random Access Memory و به معنای حافظه دسترسی تصادفی ویدیویی است. وی رم عملکردی مانند رم دارد اما برای نیازهای گرافیکی، ویدیویی و نمایشگر استفاده می شود. معمولاً VRAM را در هر سخت افزاری که محتوا را روی صفحه نمایش نشان می دهد، پیدا خواهید کرد. به عبارتی دیگر رم ویدیویی یا وی رم، به هر نوع حافظه دسترسی تصادفی (RAM) اشاره دارد که به طور خاص برای ذخیره داده های تصویر برای نمایشگر رایانه استفاده می شود. هدف VRAM اطمینان از اجرای یکنواخت و روان نمایشگر گرافیکی است. حافظه وی رم در برنامه‌هایی که بافت‌های تصویری پیچیده یا ساختارهای سه‌بعدی (3D) مانند بازی های ویدیویی و برنامه های طراحی گرافیک را نمایش می‌دهند، بسیار مهم است.

حافظه VRAM، یک بافر بین پردازنده کامپیوتر و نمایشگر است و اغلب فریم بافر نامیده می شود. هنگامی که قرار است تصاویر به نمایشگر ارسال شوند، ابتدا توسط پردازنده به عنوان داده هایی از نوع رم اصلی (غیر ویدیویی) خوانده می شوند و سپس روی VRAM نوشته می شوند.

هر کارت گرافیک در داخل خود حافظه VRAM دارد تا تمام داده های نمایشگر را مدیریت کند. اگر سیستم شما کارت گرافیک ندارد، در واقع یک گرافیک یکپارچه به روی پردازنده وجود دارد که مقداری از رم سیستم را برای خود استفاده می کند.

زمانی که در حال خرید یک کارت گرافیک جدید هستید، می توانید با مشاهده مشخصات یک کارت متوجه شوید که چه مقدار VRAM دارد. معمولاً یک کارت گرافیک 4 گیگابایتی دارای 4 گیگابایت VRAM خواهد بود.

اگر بخواهیم فرایند وی رم را به صورت خلاصه شرح دهیم، به این صورت است که داده ها از VRAM، به عنوان یک سیگنال دیجیتال به یک صفحه نمایش مدرن مانند صفحه نمایش LED ارسال می شود. این سیگنال دیجیتال می تواند از طریق یک رابط ویدئویی دیجیتال، رابط چند رسانه ای با کیفیت بالا، یا پورت ویدئویی HDMI به یک صفحه نمایش ارسال شود.

انواع وی رم (VRAM)

به طور کلی VRAM یکی از انواع DRAM است و خود انواع مختلفی دارد.

• SGRAM: یکی از انواع آن، SGRAM نوع استاندارد وی رم است که به علت هزینه پایین آن در اکثر سیستم ها استفاده می شود. وی رم در حالت استاندارد با عنوان GDDR5 شناخته می شود. در واقع SGRAM کم هزینه ترین نوع حافظه است و سرعت کمتری نسبت به بقیه انواع VRAM دارد.
• RDRAM: نوع دیگر آن، RDRAM است که از سریع‌ترین فناوری‌های رم ویدیویی با نرخ انتقال داده تا 800 مگاهرتز به شمار می آید. این حافظه به داده ها اجازه می دهد از طریق یک گذرگاه عبور کنند و حتی ممکن است دو کانال داشته باشد، که این موضوع نرخ انتقال داده را دو برابر می کند.
• WRAM: رم دیگری که یکی از انواع وی رم را تشکیل می دهد، WRAM است که کارایی بسیار بالایی نسبت به vram معمولی دارد. این رم از دو پورت و پهنای باند بیشتری نسبت به وی رم بهره می برد.
• MDRAM: یکی از انواع دیگر وی رم است که با تقسیم حافظه خود به بخش های کوچکتر کاری می کند تا هر کدام از آن ها را بتوان به صورت جداگانه استفاده کرد و به این صورت عملکرد کلی حافظه را افزایش می دهد.
• HBM: اما آخرین نوع VRAM مربوط به HBM است که یک حافظه با پهنای باند بسیار بالاست و در عین حال از انرژی کمتری استفاده می کند. از آن جایی که حافظه HBM هزینه بالایی دارد، از آن برای کارت های گرافیک رده بالا استفاده می شود و در حال حاضر مزایای زیادی برای بازی ارائه نمی‌دهد.

تفاوت بین RAM و VRAM چیست؟

احتمالا همانطور که در مورد فرق RAM و VRAM متوجه شدید، تفاوت این دو در کاربرد آن ها است. در واقع تفاوت اصلی بین RAM و VRAM این است که هر کدام برای چه کاری استفاده می شوند. وقتی صحبت از رم می شود، منظور به نگهداری داده برای اجرای دستورات و برنامه ها است و هنگامی که متوجه شدید رایانه شما در حفظ فرآیندها در حافظه خود مشکل دارد، این موضوع به Ram سیستم شما مربوط می شود. از سوی دیگر، وی رم بخشی از کارت گرافیک است که داده و اطلاعات تصویری را ذخیره می کند و زمانی که رایانه شما فضای لازم برای انجام تنظیمات نمایشگر جهت اجرای کیفیت های بالا را نداشته باشد، این مشکل مربوط به VRAM خواهد بود. البته RAM و VRAM تنها چند مؤلفه هستند که برای ایجاد یک رایانه شخصی کنار هم قرار می گیرند. گاهی اوقات مشکلات به دلیل سرعت پردازنده، پردازنده گرافیکی و … است.

آیا می توان رم و VRAM به جای یکدیگر استفاده کرد؟

شاید به این فکر کنید که اگر ram را افزایش دهید، vram نیز عملکرد بهتری خواهد داشت و یا برعکس؛ اما هیچکدام درست نیست چرا که طبق تعریفی که از رم و وی رم داشتیم، متوجه شدیم که هر کدام وظایف خاصی را در رایانه به عهده دارند. بیایید با مثالی این موضوع را شفاف تر کنیم، فرض کنید که یک کارت گرافیک 8 گیگابایتی دارید و به این فکر می کنید که از آن به عنوان جایگزینی برای رم سیستم خود استفاده کنید.

در این مورد باید بگوییم که نمونه هایی از چنین سیستم هایی مانند ps4 وجود دارد که در واقع از VRAM به عنوان ram استفاده می کنند. اما نکته اینجاست که انجام این کار بدون سخت‌افزار یا نرم‌افزاری خاص، هنگام بوت کردن رایانه، خطاهایی به شما می دهد و باعث اختلال می شود. در مثال دیگری، اگر شما 32 گیگابایت رم بگیرید و رایانه شما بدون GPU باشد؛ قطعا نمی توانید بازی هایی با کیفیت 4K را اجرا کنید. به یاد داشته باشید که افزایش رم برای انجام چند کار به صورت همزمان و بارگذاری سریع نرم‌افزارها فوق‌العاده خواهد بود، اما برای رندر کردن و اجرای برنامه های گرافیکی مناسب نیست.

اما اگر دقت کرده باشید ما کمی قبل تر به این اشاره کردیم که پردازنده های گرافیکی یکپارچه، بخشی از RAM سیستم را برای کار خود استفاده می کنند. بنابراین، شاید برایتان سوال پیش بیاید که چرا با افزایش رم نمی توانید از آن به عنوان وی رم استفاده کنید.

مشکل اینجاست که RAM سیستم در مدیریت داده های نمایشگر به اندازه VRAM عملکرد چشمگیری ندارد. از طرفی معمولا رم برای دستیابی به داده های بصری، نیاز به زمان بیشتری دارد و اجرای بازی در سیستم هایی که از RAM به عنوان VRAM استفاده می کنند، بسیار کند و ناخوشایند خواهد بود.

نقش VRAM در گیمینگ چیست؟

حالا که تفاوت رم و وی رم را متوجه شدید، می توانید حدس بزنید که vram چقدر در بازی ها مهم است. این حافظه ویدیویی در عملکردهای مختلف بازی، مانند کوتاه کردن زمان بارگذاری و بهبود کیفیت تصویر اهمیت ویژه ای دارد. معمولا مقدار خاصی از VRAM برای اجرای بازی های مدرن با وضوح های مختلف ضروری است. به عنوان مثال، رندر کردن یک بازی با وضوح 1080p (پیکسل) با رندر کردن یک بازی با وضوح 4K متفاوت است. طبیعتا برای اجرای با کیفیت یک تصویر با وضوح بالا، به VRAM بیشتری نیاز است.

چنانچه سیستم شما از وی رم کافی برخوردار نباشد، هنگامی که کاربر در تلاش است تا بازی و تصاویر گرافیکی را رندر بگیرد؛ وی رم بیش از حد بارگذاری می شود و این موضوع موجب انتقال داده ها از کارت گرافیک به رم می شود و در نتیجه کاربر با افت عملکرد سیستم مواجه خواهد شد.

گفته می شود که 4 گیگابایت VRAM برای بازی های 1080p کافی است اما هر چه کیفیت بالاتری مدنظر باشد، به همان نسبت وی رم نیز باید افزایش پیدا کند. برای مثال بازی با کیفیت اچ دی و فول HD، مقدار وی رم انتخابی شما باید 8 گیگابایت باشد. اگر قصد اجرای بازی هایی با کیفیت 4k دارید، باید کارت گرافیک شما 8 تا 12 گیگابایت، حافظه vram داشته باشد.

نتیجه گیری

برای دانستن تفاوت رم و وی رم ابتدا باید بدانیم که بسیاری این دو مفهوم را به جای یکدیگر استفاده می کنند اما در این مقاله متوجه شدیم که ram مربوط به حافظه کوتاه مدت و موقتی در سیستم کامپیوتری است. از طرف دیگر vram حافظه ویدیویی است که برای ذخیره داده های تصویری و نمایش آن به روی نمایشگر استفاده می شود. سعی کردیم با تعریف مفهوم ram و vram، کاربرد آن ها را برای شما توضیح دهیم تا متوجه تفاوت ram و vram شوید. امیدواریم در این مقاله تفاوت رم دستگاه با رم گرافیک را به خوبی متوجه شده باشید. لطفا نظرات خود را در بخش دیدگاه برای ما بنویسید.