در سالیان گذشته، رابط های بی شماری برای شارژ گوشی، انتقال اطلاعات و به طور کلی ایجاد ارتباط با لوازم الکتریکی وجود داشت. اما هر چقدر که فناوری مسیر خود را به سمت پیشرفت ادامه داد، شاهد کم شدن تعداد پورت ها و بالا رفتن کیفیت آن ها بودیم. به طوری که امروزه تنها چند پورت برای شارژ گوشی ها مورد استفاده قرار می گیرند و سایر پورت ها رفته رفته مسیر خود را به سمت فراموشی ادامه می دهند. یکی از پورت هایی که نقش بسیار مهمی در مدرن شدن رابط ها داشته است، رابط تاندربولت می باشد. تاندربولت یک پورت قدیمی است که پس از سال ها برزورسانی و تغییر، بالاخره به یک استاندارد ثابت تبدیل شده و در آینده ای نچندان دور آن را در بسیاری از دیوایس های مان خواهیم دید. اما تاندربولت چیست و چگونه می تواند آینده تمام پورت ها تغییر دهد؟ در این مقاله به این سوال پاسخ خواهیم داد و تمام نسخه های تاندربولت را مورد بررسی قرار می دهیم. با تکنوسان مگ همراه باشید.
فهرست مطالب
تاندربولت چیست؟
تاندربولت یا ثاندربوُلت (Thunderbolt) یک رابط برای ارتباط بین کامپیوتر و لپ تاپ به لوازم جانبی است که در سال 2011 معرفی شد. کمپانی اینتل این رابط را برای کامپیوترها و لپ تاپ های اپل توسعه داد و پس از آن به دلیل پتانسیل بالا، پای این پورت به گجت های زیادی باز شد. تاندربولت بر روی مک بوک ایر یا مک بوک پرو های اپل مورد استفاده قرار می گیرد و در برخی از مادربرد های دسکتاپ نیز می توانید آن را بیابید.
این رابط نتیجه رقابت اینتل با پورت USB بود و این کمپانی قصد داشت استانداردی را به جهان معرفی کند که همانند USB فراگیر باشد، اما داده های بیشتری با سرعت بالاتر توسط آن منتقل شوند. تاندربولت در 2 مدل فیبر نوری و مسی تولید می شود؛ مدل های فیبر نوری قیمت بالایی دارند و در دستگاه های کمتری تولید می شوند، این مدل های می توانند تنها اطلاعات را منتقل کنند. اما مدل های مسی علاوه بر انتقال اطلاعات می توانند وظیفه شارژ گجت را نیز بر عهده بگیرند. به طور کلی تاندربولت یک پورت برای شارژ و انتقال اطلاعات است که عملکردی مانند USB دارد اما سرعت و کارایی آن فراتر از USB می رود. این رابط می تواند تا 32 گیگابیت در ثانیه سرعت انتقال اطلاعات را ارائه دهد که سرعت بسیار بالایی محسوب می شود.
ویژگی که این پورت را محبوب می کند، وجود امکان انتقال اطلاعات، شارژ و انتقال تصویر در یک پکیج است. بدین ترتیب شما ویژگی های یک کابل HDMI، یک کابل USB و یک کابل شارژ را در یک پورت خواهید داشت. این ویژگی با در نظر گرفتن اینکه لپ تاپ ها رفته رفته به سمت باریک شدن می روند و فضای کمی برای تعبیه پورت خواهند داشت اهمیت وجود تاندربولت را نشان می دهد.
نسخه های مختلف تاندربولت
نسخه های مختلف تاندربولت قابلیت های مختلفی ارائه می کنند و هر کدام ویژگی های خاصی ارائه می دهند. در مدل های اولیه تاندربولت به دلیل هزینه تولید بالا و کمیاب بودن این رابط، بیشتر استفاده ها برای امور صنعتی بود و به غیر از محصولات اپل کمتر دیوایسی را می توانستید با پشتیبانی از این استاندارد پیدا کنید. اکنون اما شرایط فرق می کند و بسیاری از متخصصان از تاندربولت به عنوان آینده رابط های کامپیوتری یاد می کنند. همانطور که گفتیم، تاندربولت از سال 2011 توسط اینتل در حال توسعه است و این کمپانی همواره تلاش کرده تا این رابط را در شرایط بهتری نسبت به رقبا نگه دارد. اکنون و در زمان نوشتن این مقاله، تاندربولت، 4 نسخه اصلی دارد که در ادامه هر کدام را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم تا با ویژگی ها و کاربردهای هر کدام بیشتر آشنا شوید.
تاندربولت 1
تاندربولت 1 اولین نسخه ای از این استاندارد بود که در فوریه 2011 معرفی شد و در مک بوک پرو اپل مورد استفاده قرار گرفت. این پورت از استاندارد Displayport 1.1a و PCI Express 2.0 در حالت 4 مسیره به صورت یکجا بهره میبرد. پهنای باند این رابط 10 گیگابایت در ثانیه بود. این کابل از انتقال دیتا به صورت دوکاناله پشتیبانی می کرد و به همین دلیل یکی از سریع ترین رابط ها در زمان عرضه خود بود.
تاندربولت 2
در 19 آگوست سال 2013 اینتل از تاندربولت 2 رونمایی کرد تا پشتیبانی خود از این پورت را به همگان اعلام کند. تاندربولت 2 از نظر ظاهری هیچ تفاوتی با نسخه اولیه نداشت و تنها از لحاظ پهنای باند و سرعت انتقال اطلاعات دستخوش تغییر شده بود. از سوی دیگر به دلیل شباهت تاندربولت 1 و 2 از لحاظ ظاهری، امکان اتصال تاندربولت 2 به نسخه 1 نیز وجود دارد. تاندربولت 2 از دو کانال 10 گیگابایتی برای انتقال اطلاعات استفاده می کند که این ویژگی امکان انتقال اطلاعات در پهنای باند 20 گیگابایت در ثانیه را ارائه می کند. بدین ترتیب می توان گفت سرعت انتقال دیتا این نسخه نسبت به نسل قبل 2 برابر شده است. این نسخه همچنین از استاندارد های PCI Express 2.0 و Displayport 1.2 پشتیبانی می کند که امکان اتصال نمایشگر های 4k را نیز فراهم می کند.
تاندربولت 3
تاندربولت 3 دقیقا همان جایی است که همه چیز را برای این استاندارد تغییر داد، این بروزرسانی را می توان انقلابی برای تاندربولت و شاید همه پورت های جهان دانست. اینتل در ماه می 2017 این نسخه را در حالی معرفی کرد که طراحی ظاهری آن به طور کلی دچار تغییر شده بود. در کمال تعجب این نسخه با پورت تایپ سی یکی شد و یک رابط بی نقص را به وجود آورد. بدین ترتیب رابط تاندربولت دیگر ظاهر قدیمی خود را ندارد و به شکل کانکتور های تایپ سی ارائه می شود. این ویژگی علاوه بر این که امکان اتصال 2 طرفه را فراهم می کند، موجب یکپارچه شدن پورت های تمامی لوازم می شود. تاندربولت 3 علاوه بر تغییرات ظاهری، دچار یک جهش موفق در بخش پهنای باند شده و اکنون می تواند با سرعت بی نظیر 40 گیگابیت در ثانیه داده های تان را انتقال دهد.
این ویژگی امکان نمایش محتوای 5K به صورت 60 هرتز را امکان پذیر می کند که تاندربولت 3 را به یکی از سریع ترین رابط ها در زمان عرضه تبدیل کرد. این پورت همچنین می تواند 2 نمایشگر 4K به صورت همزمان (رفرش ریت 60 هرتز) یا یک نمایشگر 4K با رفرش ریت 120 هرتز را پشتیبانی کند. تاندربولت 3 همچنین از PCI Express 3.0 و Displayport 1.2 نیز پشتیبانی می کند و با استفاده از آن این 2 استاندارد را در اختیار خواهید داشت. نکته حائز اهمیت دیگر در این زمینه، پشتیبانی تاندربولت 3 از شارژ سریع تا حداکثر توان 100 وات می باشد، بدین ترتیب علاوه بر انتقال اطلاعات با سرعت بی نظیر می توانید برای شارژ پرسرعت لپ تاپ تان نیز روی این رابط حساب باز کنید.
تاندربولت 4
پس از 3 نسل بروزرسانی، اینتل در سال 2020 از نسخه چهارم تاندربولت رونمایی کرد. این بروزرسانی در واقع یک بهینه سازی از نظر امنیتی و کارایی برای تاندربولت بود و می توان گفت اکنون این استاندارد در کاملترین حالت خود به سر می برد. مهم ترین ویژگی این رابط، افزایش پهنای باند PCI Express از 16 گیگابیت به 32 گیگابیت در ثانیه است تا در صورت اتصال کارت های گرافیک یا کارت های توسعه جدید مشکلی نداشته باشید. تاندربولت 4، اکنون از قابلیت Sleep Mode نیز پشتیبانی می کند، این قابلیت امکاناتی برای مصرف بهینه انرژی و صرفه جویی در مصرف باتری ارائه می دهد.
تاندربولت؛ نسل آینده پورت ها
تا اینجا، نگاهی به ویژگی های پورت تاندربولت داشتیم و اکنون می دانید که تاندربولت چیست، با در نظر گرفتن مسیر پر پیچ و خم این رابط اکنون می توان با اطمینان گفت که تاندربولت شروعی برای نسل آینده پورت ها و رابط های دنیای کامپیوتر می باشد. آینده ای را تصور کنید که تمام پورت ها در گوشی ها، تبلت ها، کامپیوتر ها و لپ تاپ ها از نوع تایپ سی با استاندارد تاندربولت باشند؛ در این شرایط هیچ نیازی به کابل های متعدد برای اتصال اکسسوری و گجت های کامپیوتر به یکدیگر نخواهد بود. در ادامه برخی از ویژگی های برجسته رابط تاندربولت را با یکدیگر بررسی می کنیم.
اتصال نمایشگر
یکی از ویژگی های مهم تاندربولت، پشتیبانی از استاندارد DisplayPort می باشد. همانطور که میدانید DisplayPort یک رقیب مستقیم برای HDMI است و تمام ویژگی های آن را ارائه می کند. بنابراین با استفاده از یک کابل تاندربولت می توانید هر نمایشگری را به لپ تاپ یا کامپیوتر خود متصل کنید. به همین دلیل برخی از مانیتور های موجود در بازار، با رابط تاندربولت عرضه می شوند. در نسخه آخر این رابط، امکان اتصال نمایشگرهای 8K با نرخ بروزرسانی 60 هرتز وجود دارد که تضمین می کند این رابط تا چندین سال آینده هیچ مشکلی در سرعت پهنای باند نخواهد داشت. همچنین به وسیله یک هاب تاندربولت، می توانید 2 نمایشگر 4K را نیز به لپ تاپ یا کامپیوترتان متصل کنید.
سرعت انتقال داده
آخرین نسخه تاندربولت از استاندارد USB 4 نیز پشتیبانی می کند، این ویژگی موجب می شود در هنگام انتقال اطلاعات نیز بتوانید به روی این رابط حساب کنید. به عنوان مثال، با استفاده از کابل تاندربولت می توانید درایو های پرسرعت SSD را به سیستم خود متصل کنید و با سرعتی بی نظیر داده های خود را منتقل کنید. تاندربولت 4 توانایی انتقال اطلاعات با حداکثر سرعت 5 گیگابایت در ثانیه را فراهم می کند که این عدد از حداکثر سرعت بسیاری از SSD ها هم بیشتر است. همچنین در هنگام اتصال هاب تاندربولت، می توانید هارد های اکسترنال، فلش مموری ها، کارت های حافظه و دیگر تجهیزات ذخیره سازی را بدون هیچ مشکلی به سیستم متصل کنید و داده های خود را در سریع ترین زمان ممکن منتقل کنید.
انتقال برق
یکی از ویژگی هایی که در مورد رابط تاندربولت به ان اشاره کردیم، امکان شارژ لپ تاپ می باشد. تاندربولت 4 از استاندارد PD یا Power Delivery پشتیبانی می کند و می تواند لپ تاپ تان را با حداکثر توان 100 وات شارژ کند. Power Delivery یک استاندارد شارژ سریع است که می تواند به صورت خودکار توان مورد نیاز وسیله متصل شده برای شارژ را تشخیص دهد و جریان برق را متناسب با نوع باتری تنظیم کند. این ویژگی موجب سلامت هرچه بیشتر باتری در طولانی مدت می شود. بدین ترتیب تنها به وسیله یک کابل Type C با استاندارد تاندربولت و یک پاوربانک با پشتیبانی از PD می توانید لپ تاپ تان را در هر شرایطی شارژ کنید.
پشتیبانی از کارت گرافیک اکسترنال
همانطور که می دانید، هیچ راهی برای ارتقا گرافیک لپ تاپ وجود ندارد و عملا تنها راه دستیابی به یک گرافیک قدرتمند تر، تعویض لپ تاپ می باشد. اما اولین بار اینتل با معرفی استاندارد PCI Express در تاندربولت، این مشکل را به نوعی حل کرد. در بازار محصولاتی تحت عنوان داک کارت گرافیک وجود دارند که متخصصان کامپیوتر از آن ها برای ارتقا توان گرافیکی لپ تاپ استفاده می کنند. داک کارت گرافیک در واقع یک وسیله است که می توانید کارت گرافیک مد نظر خود را درون آن قرار دهید و سپس به وسیله یک کابل تاندربولت آن را به لپ تاپ تان متصل کنید. پس از آن توان پردازشی کارت گرافیک به لپ تاپ شما انتقال می یابد. گرچه این روش چندان مرسوم نیست و شاید در اکثر مواقع تعویض لپ تاپ گزینه بهتری بنظر برسد، اما برای استفاده های حرفه ای و موارد خاص می تواند کمک شایانی به کاربران بکند.
اتصال چند وسیله به صورت همزمان
پهنای باند بی نظیر و سرعت بی نظیر کابل تاندربولت، امکان اتصال چند وسیله را فراهم می کند. همانطور که به آن اشاره کردیم شما با استفاده از تاندربولت می توانید 2 نمایشگر را به صورت همزمان به سیستم خود متصل کنید، چند هارد درایو را در سیستم خود بکار بگیرید یا از چندین فلش مموری همزمان استفاده کنید.
این مسئله کاملا درست است که در اکثر مواقع نیازی به اتصال چند وسیله وجود ندارد و اکثر افراد تنها یک وسیله را در آن واحد به سیستم خود متصل می کنند، اما لپ تاپ های امروزی را تصور کنید که در بهترین شرایط از 2 یا 3 پورت USB بهره می برند؛ در این شرایط اگر قصد داشته باشید لوازمی مانند موس، کیبورد، هارد اکسترنال، فلش مموری و یک نمایشگر را به لپتاپ خود متصل کنید با مشکل کمبود پورت مواجه خواهید شد. اما تاندربولت این مشکل را حل می کند و به لطف پهنای باند بی نظیر، می توانید تمامی این لوازم را با استفاده از یک داک تاندربولت به سیستم خود متصل کنید.
سوالات متداول درباره پورت تاندربولت
آیا تاندربولت و تایپ سی یکی هستند؟
آیا می توان تاندربولت 4 را به نسخه های قبل متصل کرد؟
تاندربولت تایپ سی چیست؟
آیا تاندربولت برای اپل است؟
آیا می توان تاندربولت را به رایانه شخصی اضافه کرد؟
سخن پایانی
در این مقاله به این سوال که پورت تاندربولت چیست پاسخ دادیم، نسخه های تاندربولت را مورد بررسی قرار دادیم و در آخر نگاهی به ویژگی های این رابط انداختیم. به طور کلی می توان گفت تاندربولت یک یک رابط با پتانسیل بالا است که تا چند سال پیش ویژگی هایش آن طور که باید جدی گرفته نشد. اما با تلفیق تاندربولت و USB Type C می توان انتظار داشت که به زودی پای این استاندارد به گجت های زیادی باز شود. تاندربولت می تواند تمام قابلیت های رابط های متعدد امروزی را در یک رابط جمع و جور با قابلیت اتصال دوطرفه به شما تحویل دهد. همچنین برای آشنایی بیشتر با انواع پورت ها و اتصالات روی یک لپ تاپ می توانید به این مقاله مراجعه کنید
نظر شما در مورد ویژگی های تاندربولت چیست؟ بنظر شما آیا تاندربولت آینده رابط های کامپیوتری است یا تنها یک استاندارد ساده برای لپ تاپ های اپل؟ نظرات و سوالات خود را با ما و دیگر کاربران مجله تکنوسان به اشتراک بگذارید.
