لحیم کاری یکی از پرکاربرد ترین اموری است که برای تعمیر و نگهداری قطعات مختلف، به خصوص قطعات الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از روش ای لحیم کاری شما می توانید جوش دادن فلزات را به سادگی انجام دهید. با این وجود اینکار نیازمند در نظر گرفتن یک سری نکات مهم می باشد که توجه به آن ها می تواند کیفیت لحیم کاری شما را دوچندان کند. در این مقاله از تکنوسان مگ، قصد داریم نکات مهم لحیم کاری را به صورت تخصصی بررسی کنیم. اگر قصد خرید ابزار لحیم کاری دارید، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
فهرست مطالب
کاربردهای لحیم کاری
لحیم کاری فرایندی است که در آن دو یا چند قطعه فلزی با استفاده از سیم قلع به هم متصل می‌شوند. لحیم معمولاً از آلیاژهای قلع و سرب تشکیل شده است و در دمای پایین‌تر از دمای ذوب قطعات اصلی ذوب می‌شود و با آن‌ها جوش می‌خورد. لحیم کاری در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ساخت و تعمیر جواهرات، شیشه‌های رنگی، وسایل آشپزخانه، ابزار و تجهیزات
- اتصال قطعات الکترونیکی، الکتریکی، مخابراتی و رایانه‌ای
- تولید و نگهداری لوله‌های آب، گاز، بخار و سایر سیالات
- تعمیر خودروها، هواپیماها، قایق‌ها و سایر وسایل نقلیه
- انجام عملیات برازینگ (Brazing) که نوع خاصی از لحیم کاری با دمای بالاتر است
ابزارهای مورد نیاز لحیم کاری
بی شک برای شروع لحیم کاری نیاز به ابزارهایی دارید که در کیفیت کار نقش مهمی دارند. قبل از استفاده از هر کدام از این ابزارها باید با کارکردشان آشنا باشید تا بتوانید هر یک را به درستی به کار ببرید. در ادامه به بررسی ابزارهای مورد نیاز لحیم کاری پرداخته ایم و کارکرد هر یک را بیان نموده ایم که به شرح زیر می باشند:
هویه
اصلی ترین وسیله برای لحیم کاری هویه می باشد که در شکل ها و مدل های مختلف در بازار وجود دارد. انواع مدل های هویه با توجه به کاربرد و توان مصرفی آن ها عبارتند از:
- هویه های ساده
- هویه های معمولی
- هویه های تفنگی
- هویه های هیتری
شما باید از هویه مناسب برای انجام لحیم کاری استفاده نمایید و این امر به نوع پروژه و محل اتصال بستگی دارد. اگر از هویه هایی که از توان کمتری برخوردار هستند برای لحیم کاری استفاده می کنید، باید به این نکته توجه کنید که این هویه ها زمان زیادی برای داغ شدن نیاز دارند.
سیم لحیم
سیم لحیم نیز جزو مهم ترین ابزارهای لحیم کاری محسوب می شود و نقش پرکننده را در فرآیند لحیم کاری بر عهده دارد. سیم لحیم پس از ذوب شدن در محل اتصال، دو قطعه را به یکدیگر متصل می نماید. کیفیت سیم لحیم تاثیر زیادی در لحیم کاری دارد. سیم لحیم در واقع ماده‌ای است که برای اتصال قطعات الکترونیکی به یکدیگر یا به برد مدار چاپی استفاده می‌شود. سیم لحیم معمولاً از آلیاژهای مختلف فلزات ساخته شده و دارای یک ماده‌ای به نام جریان‌دهنده است که لحیم کاری را راحت‌تر می‌کند. سیم لحیم باید با دمای مناسب و با استفاده از ابزار مناسب مانند پنس مخصوص به قطعات الکترونیکی متصل شود.
روغن لحیم و خمیر فلکس
روغن لحیم و خمیر فلکس از ابزارهای مهم مورد نیاز برای لحیم کاری می باشند. روغن لحیم برای حذف اکسیداسیون، گرد و غبار و آلودگی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از روغن لحیم باعث می شود تا فرآیند لحیم کاری کیفیت بیشتر و بهتری داشته باشد. روغن لحیم در واقع ماده ای است که برای اتصال قطعات الکترونیکی به هم با استفاده از لحیم استفاده می شود. این روغن باعث می شود که لحیم به سطح قطعات چسبیده و انتقال برق را بهبود بخشد. روغن لحیم معمولاً از مواد آلی یا معدنی تشکیل شده است که دارای خاصیت اسیدی یا بازی هستند. برای انتخاب روغن لحیم مناسب، باید به نوع لحیم، نوع قطعات و دمای کار توجه کرد. برای آشنایی بیشتر با کاربرد و تفاوت های این 2 محصول، مقاله تفاوت روغن لحیم با روغن فلکس را مطالعه نمایید.
قلع کش یا فیتیله لحیم کاری
دو ابزار قلع کش و فیتیله نیز جزو ابزارهای مورد استفاده در لحیم کاری به شمار می آیند که برای حذف قلع های اضافی بر روی مدار مورد استفاده قرار می گیرند. در انتهای لحیم کاری باید نسبت به حذف یا برداشتن قلع های اضافی اقدام کنید تا برد تمیزتر شده و از بروز اتصال در مدار جلوگیری گردد.
پایه نگهدارنده هویه
آخرین ابزاری که در لحیم کاری مورد استفاده قرار می گیرد، پایه نگهدارنده هویه می باشد که از آسیب دیدگی به نوک هویه جلوگیری می کند. نوک هویه در لحیم کاری از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا اگر آسیب ببیند در فرآیند لحیم کاری دچار اشکال خواهید شد. در حین کار باید از پایه نگهدارنده هویه استفاده نمایید تا نوک هویه دچار آسیب نشود.
روش های لحیم کاری
با توجه به کاربردهای مختلف لحیم کاری، این کار به سه روش مختلف صورت می پذیرد و برای انجام آن از فلزات پرکننده متفاوتی استفاده می شود که عبارتند از:
- لحیم کاری نرم با استفاده از سرب و قلع
- لحیم کاری با استفاده از نقره
- لحیم کاری با استفاده از برنج
در روش لحیم کاری نرم، فلزات پرکننده سرب و قلع در دمای کمتر از 450 درجه سیلیسیوس ذوب می گردند. بهتر است از این روش بیشتر برای قطعات الکترونیکی استفاده نمایید. زیرا حرارت کم، اثر کمتری بر روی مواد می گذارد. در این روش، رسانایی این فلزات پرکننده نیز دارای اهمیت زیادی می باشد.
روش های صحیح لحیم کاری
در هنگام لحیم کاری باید روش صحیح انجام کار را بدانید تا در حین کار دچار مشکل نشوید و در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد:
- در ابتدای کار می بایست محل مورد نظر برای لحیم کاری را به صورت کامل تمیز کنید. برای این منظور از سمباده نرم، مایع تمیز کننده یا تینر می توانید استفاده نمایید.
- از هویه مناسب برای لحیم کاری استفاده کنید. هویه ای برای انجام لحیم کاری مناسب است که کنترل کننده دما و قدرت بالا داشته باشد. برای مثال مشاغل کوچک از هویه با دما و قدرت پایین تراستفاده نموده ولی برای کارهای بزرگ و حرفه ای از هویه با دما و قدرت بیشتر استفاده کنید.
- برای لحیم کاری به قلع و آلیاژ مناسب احتیاج دارید. آلیاژ مناسب برای لحیم کاری قلع با درصد 60 و سرب با درصد 40 می باشد.
- استفاده از مواد مورد نیاز مانند روغن لحیم و روغن فلاکس برای لحیم کاری به شما کمک زیادی می کند. از این مواد برای پاک نمودن سطح لحیم کاری از اکسیداسیون و تمیز نمودن سطح برد الکترونیکی استفاده می گردد.
- در حین لحیم کاری از ابزارهایی مانند انبردست، موچین و … جهت نگداشتن قطعات استفاده نمایید.
نکات ایمنی در لحیم کاری
در هنگام لحیم کاری باید به یک سری نکات ایمنی توجه نمایید تا در حین کار دچار صدمه نشوید. این نکات شامل موارد زیر می باشد:
- همان طور که در بخش ابزارهای مورد نیاز لحیم کاری به آن اشاره کردیم استفاده از هویه مناسب بسیار مهم و ضروری می باشد. هنگامی که هویه داغ می شود امکان سوختگی پوست وجود دارد.
- اگر هویه در کنار وسایل اشتعال زا قرار بگیرد امکان آتش سوزی وجود دارد و باید حتما از پایه نگهدارنده هویه استفاده کنید.
- هنگامی که هویه روشن است باید حواس خود را کاملا جمع کنید تا به دستتان برخورد نکند تا دچار آسیب نشوید.
- هنگام لحیم کاری نباید قطعه و فلزهایی را که با آن ها مشغول کار می باشید به صورت خود نزدیک نمایید. زیرا امکان دارد در حین ذوب شدن سیم لحیم مقداری از روغن لحیم که داغ گشته به سمت بالا بپرد و با صورت شما برخورد کند و منجر به سوختگی گردد.
- در حین کار نباید بخارهایی را که پخش می شود استنشاق نمایید و از تهویه مناسب در محیط استفاده کنید.
- در حین لحیم کاری نباید از دست برای نگهداشتن قطعه استفاده نمایید و باید از انبر، دم باریک و … کمک بگیرید.
- بهتر است در هنگام لحیم کاری از ماسک و دستکش استفاده کنید زیرا تماس مستقیم با سرب و بخار روغن لحیم خطرناک است.
- هرگز از آب یا دست برای سرد کردن قطعه ای که داغ شده استفاده نکنید.
جمع بندی
لحیم کاری نیاز به ابزارهای مناسبی دارد که برخی از آن ها عبارتند از: هویه، سیم لحیم، روغن لحیم و … که در این مقاله با کارکرد آن ها آشنا شدید. با شناخت کافی از این ابزارها می توانید از مناسب ترین لوازم برای شروع لحیم کاری با کیفیت بالا استفاده کنید. همچنین با رعایت نکات ایمنی هنگام کار علاوه بر آن که یک خروجی تمیز خواهید داشت، از آسیب دیدگی قطعات نیز جلوگیری می کنید. خوشحال می شویم اگر شما نیز نکته ای در زمینه لحیم کاری می دانید در بخش کامنت ها با کاربران به اشتراک بگذارید.
