اورکلاک چیست و چه قطعاتی را می توان اورکلاک کرد؟

این روز ها همواره شاهد افزایش توان پردازشی سیستم های کامپیوتری هستیم و چیزی که هر روز بیش از گذشته برای گیمر ها و کاربران حرفه ای اهمیت دارد بالا رفتن اعداد و ارقام قطعات می باشد. اگر جزء کاربران و دوست داران دنیای کامپیوتر باشید احتمالا با واژه “اورکلاک” روبرو شده اید؛ فرایندی که عموما گیمر های حرفه ای جهت بالا بردن راندمان سیستم در فعالیت های سنگین انجام می دهند. واژه اورکلاک همچنین برای برای برخی از قطعات سخت افزاری نیز مورد استفاده قرار می گیرد. اما اورکلاک چیست و چگونه می توان سیستم را اورکلاک کرد؟ آیا اورکلاک کردن موجب آسیب رسیدن به سیستم می شود؟ با تکنوسان مگ همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم و کمی با زیر و بم اورکلاک و اورکلاکینگ آشنا شویم.

اورکلاک چیست؟

اورکلاک (Overclock) همانطور که از اسمش پیداست به معنی افزایش سرعت کلاک (Clock) یک قطعه کامپیوتری می باشد. به طور کلی یک پردازنده، کارت گرافیک یا هر قطعه کامپیوتری دیگری، توسط شرکت سازنده به گونه ای طراحی شده که در یک فرکانس مشخص و با یک قدرت مشخص کار کند. کمپانی قطعه را طوری تنظیم می کند که یک توان حداکثری اراده دهد و تحت هیچ شرایطی عملکرد آن از توان حداکثری بالاتر نرود. اورکلاک کردن موجب می شود توان قطعه فراتر از محدودیت تعیین شده توسط کمپانی شود، بدین ترتیب با اورکلاک می توانید راندمان قطعه مورد نظر را افزایش دهید.

به بیان دیگر اورکلاک کردن به معنی افزایش راندمان یک قطعه نسبت به راندمان اولیه می باشد.  پس از اورکلاک کردن، سرعت کلاک قطعه مورد نظر افزایش می یابد و شاهد عملکردی بهتر در آن خواهید بود، اما این موضوع موجب می شود ولتاژ وارد شده به قطعه بالاتر از حالت عادی باشد و در نتیجه دمای آن بالاتر از حالت عادی شود. به عبارت دیگر شرکت سازنده حداکثر توان قطعه خود را در محدوده ای نگه می دارد که دمای آن به صورت غیر عادی افزایش پیدا نکند و آسیبی به آن نرسد؛ اما اورکلاک کردن این محدودیت را از بین می‌برد و در نتیجه با مهم ترین چالش اورکلاکر ها یعنی افزایش دما روبرو می شوید. در ادامه با برخی از مزایا و معایب اورکلاک آشنا می شوید.

مزایای اورکلاک

مزایای اورکلاک هر قطعه با قطعه دیگر متفاوت است اما به طور کلی اصلی ترین ویژگی که اورکلاک به ما می دهد افزایش راندمان آن قطعه است. با اورکلاک کردن می توانیم از سیستم قدیمی خود استفاده بهتری داشته باشیم و از نهایت پتانسیل آن را استفاده کنیم. اجرای بهتر بازی ها و دریافت فریم ریت بیشتر نیز از مزایای اورکلاک می باشد. به همین دلیل گیمر ها، به خصوص گیمر های بازی های آنلاین اغلب برای عملکرد بهتر در بازی سیستم خود را اورکلاک می کنند. جدا از این، ماینر ها طرفداران اصلی اورکلاک هستند؛ از آنجایی که استخراج رمز ارز نیازمند توان پردازشی زیادی می باشد، ماینر ها برای اینکه حداکثر قدرت سیستم را به کار بگیرند از روش های اورکلاک در سیستم های خود استفاده می کنند.

معایب اورکلاک

از اصلی ترین معایب اورکلاک می توان به کاهش طول عمر سیستم و قطعات اشاره کرد. عموما اورکلاک هرچقدر هم که ایمن انجام شود، ولتاژ بیشتری به قطعه وارد می کند و موجب می شود که دمای قطعه مورد نظر بالا برود. در این حالت اگر افزایش دما بیش از حد باشد قطعه دچار خرابی می شود. اما اگر دما به نقطه مرگ قطعه نرسد، باز هم کارکرد طولانی مدت قطعه در دمای بالا را خواهیم داشت که طول عمر آن را کم می کند.

چرا باید سیستم خود را اورکلاک کنیم؟

با همه دردسر هایی که اورکلاک برای ما ایجاد می کند، این سوال به وجود می آید که اصلا چه نیازی به اورکلاک کردن سیستم است و چرا باید اینکار را انجام داد؟ فرض کنید قصد اجرای یک بازی در سیستم قدیمی خود را دارید اما با لگ و کندی هایی در گیم پلی مواجه می شوید. در این حالت با اورکلاک کردن احتمالا می توانید یک گیم پلی روان را تجربه کنید. اینکه بالا بردن توان سیستم تا چه اندازه می تواند به شما کمک کند به نوع اورکلاک و اورکلاک پذیر بودن قطعات سیستم تان بستگی دارد. بسیاری از مادربرد ها ویژگی های خاصی را برای اورکلاک در اختیارتان قرار می دهند و به کمک آن می توانید راندمان سیستم را به سادگی افزایش دهید.

افزایش دما؛ مشکل همیشگی اورکلاکر ها!

می توان گفت اصل ترین دلیل که بسیاری از افراد ترجیح می دهند سیستم خود را اورکلاک نکنند افزایش دما می باشد. گرم شدن چیپست در اثر ورود انرژی الکتریکی معضلی است که از ابتدا وجود داشته اما اورکلاک اهمیت آن را دوچندان می کند. به همین دلیل بیشتر اورکلاکر های حرفه ای از خنک کننده های مایع و سطح بالا در سیستم خود استفاده می کنند تا فرایند خنک شدن بهتر صورت بگیرد. استفاده از این خنک کننده ها موجب می شود حتی با افزایش ولتاژ و دریافت حداکثر توان یک قطعه، باز هم دمای آن از حد استاندارد بالاتر نرود. برخی از اورکلاکر ها نیز از خنک کننده های کاستوم نیتروژن مایع بهره می برند که سطح بسیار بالاتری از خنک کنندگی را به ارمغان می آورد.

چه قطعاتی را می توان اورکلاک کرد؟

تا اینجای مقاله با مزایا، معایب و کاربرد اورکلاک آشنا شدید و اکنون می دانید که اورکلاک چیست. همانطور که به آن اشاره کردیم، کارایی اورکلاک در هر قطعه متفاوت است و بسته به نوع یا مدل قطعه کارایی مختلفی دارد و می تواند تاثیر متفاوتی هم بر عملکرد سیستم بگذارد. به همین دلیل پیش از انجام هرکاری باید بدانید که اورکلاک آن چه تاثیری بر روی عملکرد سیستم خواهد گذاشت. در ادامه تاثیر اورکلاک بر عملکرد قطعات کامپیوتری و نحوه اورکلاک آن ها را بررسی میکنیم.

اورکلاک کارت گرافیک؛ افزایش راندمان بازی

اورکلاک کارت گرافیک رایج ترین اورکلاک به خصوص در بین گیمر ها می باشد و عده زیادی از دوست داران بازی این عمل را انجام می دهند. کارت گرافیک مهم ترین نقش را در اجرای بازی و ماینینگ دارد و به همین دلیل قدرتمند بودن آن می تواند عملکرد سیستم را به کلی متحول کند. کارت گرافیک از دو قسمت اصلی برای اورکلاک بهره می برد؛ فرکانس چیپست و فرکانس VRAM. هر 2 این فرکانس ها با واحد مگاهرتز مشخص می شوند و طبیعتا هرچقدر که مقدار آن ها بالاتر باشد، کارت گرافیک کارایی بهتری خواهد داشت.

 برخی از کارت گرافیک هایی که تحت عنوان OC یا Overclock به فروش می رسند، توسط کمپانی تا حدی اورکلاک شده اند و نسبت به مدل پایه که توسط انویدیا یا AMD به فروش می رسد عملکرد بهتری دارد. این کارت ها به این دلیل که توسط کمپانی اورکلاک می شوند از یک سیستم خنک کننده متناسب با نوع اورکلاک نیز بهره می برند و همچنان در دمای استاندارد کار خواهند کرد.

شما می توانید با استفاده از نرم افزار های زیادی همچون Asus GPU Tweak یا MSI Afterburner تمام ویژگی های کارت گرافیک همچون سرعت VRAM، فرکانس چیپست، مقدار ولتاژ و … را دستکاری کنید. پیشنهاد می شود پس از اورکلاک سرعت فن را نیز بالا ببرید تا خنک کنندگی بهتر انجام شود. همچنین اگر پس از اورکلاک کارت گرافیک شاهد پر پر زدن تصویر، لگ، هنگ کردن و به طور کلی واکنش غیر طبیعی سیستم بودید به سرعت کارت گرافیک را به تنظیمات دیفالت تغییر دهید و سیستم را ریستارت کنید.

اورکلاک پردازنده؛ دستیابی به فرکانس بالاتر

اورکلاک CPU و پردازنده عموما مختص به گیمر ها نیست؛ بسیاری از افرادی که از سیستم های قدیمی استفاده می کنند برای سریع تر شدن سیستم روش های اورکلاک CPU را به کار می گیرند. عموما اورکلاک پردازنده موجب کاهش تاخیر آن و عملکرد بهتر فعالیت های تک هسته ای یا چند هسته ای می شود، به همین دلیل اهمیت زیادی دارد. برخلاف کارت گرافیک که به سادگی قابل اورکلاک است، اورکلاک کردن پردازنده دردسر های بیشتری دارد و ریسک آن بالاتر است. بهتر است بدانید تمامی پردازنده ها قابلیت اورکلاک ندارند و نمی توانید قدرت و توان هر پردازنده ای را به سادگی افزایش دهید.

عموما پردازنده هایی با ضریب Multiplier باز و پردازنده های سری X ،K و H اورکلاک پذیری بالایی دارند و به سادگی می توانید فرکانس آن ها را افزایش دهید. با این وجود این پردازنده ها در صورت افزایش فرکانس پردازشی حرارت زیادی از خود ساطع می کنند و حتما به خنک کننده های AIO نیاز خواهید داشت. برای اورکلاک cpu می توانید از طریق بایوس اقدام کنید، برخی از مادربردها دارای کلید هایی اختصاصی برای اورکلاک پردازنده هستند. همچنین نرم افزار Dual Intelligent processors 5 گزینه مناسب برای بالا بردن فرکانس سی پی یو می باشد.

اورکلاک رم؛ افزایش سرعت سیستم

رم ها نیز نقش بسیار مهمی در عملکرد سیستم دارند و بالا رفتن فرکانس آن ها می تواند سرعت بیشتری برای سیستم به ارمغان بیاورد. در مورد اورکلاک رم دست کاربران چندان باز نیست و همه چیز به حداکثر فرکانس رم ها، پشتیبانی مادربرد از فناوری های اورکلاک و پشتیبانی پردازنده از فرکانس بالاتر بستگی دارد. روش های زیادی برای اورکلاک رم وجود دارد؛ برخی از اورکلاکر ها با پایین آوردن تایمینگ رم اقدام به افزایش کارایی آن ها می کنند.

عموما رم ها در هنگام اورکلاک مانند دیگر قطعات دچار افزایش دما می شوند، به همین دلیل بهتر است رم های هیت سینک دار را برای این کار انتخاب کنید. رم های جدید از پروفایل های اورکلاک XMP پشتیبانی می کنند. این پروفایل به صورت خودکار بالاترین فرکانس ارائه شده توسط رم و بالاترین فرکانس پشتیبانی شده توسط سیستم را شناسایی می کند و با اعمال کردن آن بهترین کارایی رم ها را تضمین می کند. برای استفاده از XMP باید مادربرد و رم ها از این فناوری پشتیبانی کنند.

آیا اورکلاک گوشی امکان پذیر است؟

تا اینجای مقاله با مفهوم اورکلاک آشنا شدیم و قطعات اورکلاک پذیر سیستم را شناختیم. اکنون این سوال پیش می آید که آیا می توان گوشی را نیز اورکلاک کرد؟ با پیشرفت بازی های موبایلی و همه گیر شدن آن ها نیاز به سخت افزار قدرتمند تر در گوشی ها هم حس می شود و کمپانی ها به خوبی این را درک می کنند. به همین دلیل برخی از گوشی های امروزی قابلیت اورکلاک را در اختیارتان قرار می دهند. گوشی های گیمینگ به بخشی مجهز می شوند که در آن می توانید تعیین کنید که سخت افزار گوشی با حداکثر توان خود کار کند. برخی از گوشی های گیمینگ به سیستم های خنک کننده اختصاصی نیز مجهز می شوند تا در صورت اورکلاک حرارت تولید شده به سادگی دفع شود.

سوالات متداول در مورد اورکلاک

سخن پایانی

در این مقاله با مفهوم و کاربرد اورکلاک آشنا شدیم و اکنون می دانیم که چگونه می توان کامپیوتر را اورکلاک کرد. همانطور که گفتیم اورکلاک بیشتر برای سیستم های بالارده که از خنک کننده های حرفه ای استفاده می کنند مناسب است. همچنین بسیاری از ماینر هایی که به سلامت سیستم اهمیت نمی دهند و می خواهند در کوتاه ترین زمان بیشتری بازدهی را دریافت کنند ار روش های اورکلاک استفاده می کنند.

اگر دارای یک سیستم خنک کننده بالارده نیستید بهتر است بدانید کارکرد طولانی مدت یک قطعه کامپیوتری در دمای بالا می تواند موجب خرابی یا کاهش راندمان آن شود. جدا از این، بالا بردن نا آگاهانه ولتاژ قطعات جهت اورکلاک کردن می تواند آسیب های جبران ناپذیری به سیستم وارد کند. بنابراین تا به این ویژگی نیاز پیدا نکردید بهتر است به سراغ آن نروید. شما بگویید آیا اورکلاک کردن کامپیوتر را پیشنهاد می کنید؟ تا به حال تجربه اورکلاک داشته اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما و دیگر کاربران مجله تکنوسان به اشتراک بگذارید.