راهنمای خرید مادربرد؛ هرآنچه قبل از خرید باید بدانید!

انتخاب مادربرد مناسب اولین قدم برای بستن یک سیستم می باشد، مادربرد ها بستری برای نگهداری تمامی قطعات سخت افزاری هستند و از این رو باید توجه زیادی به قابلیت های آن ها شود. عدم توجه به ویژگی های یک مادربرد در هنگام انتخاب می تواند موجب شود قطعاتی مانند پردازنده یا کارت گرافیک، با مادربرد انتخاب شده سازگاری نداشته باشند یا به بهترین نحو در آن عمل نکنند. این موضوع در کنار بالارفتن قیمت قطعات سخت افزاری موجب شده اهمیت انتخاب مادربرد مناسب بیشتر از همیشه باشد. از این رو در مقاله راهنمای خرید مادربرد، مهم ترین نکات برای انتخاب مادربرد را به زبان ساده بررسی می کنیم تا با هر تجربه ای در حوزه کامپیوتر بتوانید مادربرد مناسب با کارایی خود را انتخاب کنید. اگر قصد خرید مادربرد دارید با تکنوسان مگ همراه باشید.

راهنمای خرید مادربرد؛ هر آنچه پیش از انتخاب باید بدانید!

همانطور که می دانید هر مادربرد برای کاربری خاصی تولید می شود و به طور مثال نمی توانید از یک مادربرد میان رده یا اقتصادی، انتظار عملکردی در سطح گیمینگ داشته باشید. از این رو برای انتخاب مادربرد مناسب ابتدا باید سطح انتظارات تان از قطعات دیگر (مانند پردازنده، کارت گرافیک، مقدار حافظه و …) را بسنجید و طبق میزان بودجه و نیازتان مادربرد مناسب آن قطعات را انتخاب کنید. بهتر است در هنگام انتخاب مادربرد محصولی را انتخاب کنید که ظرفیت بیشتری نسبت به قطعات دیگر داشته باشد تا بتوانید در آینده سیستم خود را ارتقا دهید. همچنین اگر قرار است از مادربرد در کیس کامپیوتر شیشه ای استفاده کنید بهتر است علاوه بر ویژگی های فنی به مشخصات ظاهری هم توجه داشته باشید. در ادامه چند فاکتور اساسی برای خرید مادربرد را با یکدیگر بررسی می کنیم.

فرم فاکتور مادربرد

اولین موردی که در هنگام انتخاب مادربرد به آن بر می خورید فرم فاکتور (Form Factors) یا ویژگی های ظاهری آن می باشد. مادربرد ها برای کاربری های مختلفی تولید می شوند و از این رو اندازه آن ها نیز متفاوت است. فرم فاکتور به زبان ساده اندازه یک مادربرد را نشان می دهد. شاید از خودتان بپرسید اهمیت اندازه یک مادربرد در چیست؟ برای اینکه بتوانید مادربرد را در کیس جای دهید باید مطمعن شوید که سایز این 2 با همدیگر سازگاری دارد، از این رو فرم فاکتور در هنگام خرید نقش مهمی خواهد داشت. بیشتر مادربرد های بازار با فرم فاکتور ATX عرضه می شوند که نسبت به سایر مادربرد ها کمی بزرگتر است. مادربرد های Micro ATX نیز در جایگاه بعدی قرار می گیرند و همانطور که از اسمشان پیداست نسبت به مادربرد های ATX کوچک تر می باشند.

هرچقدر اندازه یک مادربرد کوچکتر باشد، طبیعتا قطعات قابل نصب بر روی آن کمتر خواهد بود و امکان ارتقا کمتری خواهید داشت. از طرف دیگر در مادربرد های کوچکتر، به دلیل نزدیک بودن قطعات به یکدیگر عمل تهویه هوا اندکی کمتر صورت می گیرد و این موضوع می تواند موجب انتقال حرارت قطعات به یکدیگر شود. به همین دلیل عموما مادربرد های گیمینگ از فرم فاکتور ATX و یا بزرگتر استفاده می کنند. اگر قصد دارید از سیستم خود جهت فعالیت های اداری یا خانگی استفاده کنید، مدل های میکرو ATX به دلیل قیمت مناسب بهترین گزینه برای تان خواهند بود. در ادامه لیستی از فرم فاکتور های رایج مادربرد ها را بررسی می کنیم:

• Mini-ITX: این ابعاد برای کیس های کوچک مناسب می باشد و حداقل اسلات ها برای راه اندازی سیستم را در اختیارتان قرار می دهد.
• Micro-ATX: این ابعاد در بازار اقتصادی ها به شدت محبوب است و طرفداران زیادی دارد. اکثر مادربرد های میکرو ای تی اکس تنها یک اسلات برای کارت گرافیک و 2 اسلات برای رم دارند اما برخی از آن ها امکان ارتقا بیشتری خواهند داشت.
• ATX: این ابعاد اندازه استاندارد مادربرد است و اکثر مادربرد ها با این اندازه روانه بازار می شوند. امکان ارتقا مناسب و سازگاری با طیف وسیعی از کیس ها موجب محبوبیت ATX شده است.
• E-ATX: این اندازه بزرگترین ابعاد در بین مادربرد ها به شمار می رود و برخی از مادربرد های گیمینگ بالارده با این اندازه ارائه می شوند. به دلیل قیمت بالا و عدم سازگاری با کیس های معمولی این محصولات آنطور که باید فراگیر نیستند.

سوکت پردازنده

یکی دیگر از نکات خرید مادربرد به آن برخورد خواهید کرد نوع سوکت پردازنده می باشد. به طور کلی 2 نوع سوکت LGA و AM4 وجود دارد که وجود سوکت LGA در مادربرد نشانگر سازگاری آن با پردازنده های اینتل و وجود سوکت AM4 در آن نوید بخش سازگاری با پردازنده های AMD می باشد. هر کدام از سوکت های AM4 و LGA در چندین نسل عرضه می شوند که هر نسل تنها امکان نصب پردازنده های سازگار را می دهد. به عنوان مثال اگر قصد نصب پردازنده های نسل 11 اینتل را دارید تنها می توانید از مادربردهایی با سوکت LGA1200 استفاده کنید. معمولا با معرفی هر یک الی 2 نسل از پردازنده ها، یک سوکت مادربرد سازگار با آن نیز معرفی می شود که از مادربرد های اقتصادی تا گیمینگ مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

چیپست مادربرد

چیپست مادربرد در واقع مجموعه ای از اجزای الکتریکی قرار داده شده در یک مدار است که وظیفه مدیریت تمامی امور مادربرد را بر عهده دارد. چیپست ها نیز مانند سوکت ها خاص می باشند و کمپانی های AMD یا Intel با معرفی هر نسل از پردازنده های خود، چیپست های جدیدی را به کمپانی های سازنده مادربرد ارائه می کنند. به طور کلی سری چیپست های Z جزو چیپست های بالا رده اینتل و سری چیپست های H جزء چیپست های اقتصادی این کمپانی به شمار می روند.

AMD نیز مسیر مشابهی را پیش گرفته و چیپست های سری X را به عنوان پرچم دار و سری B یا A را به عنوان میان رده معرفی کرده است. چیپست قدرتمند تر در یک مادربرد امکانات ویژه ای مانند اورکلاک پذیری رم و پردازنده را گسترده تر می کند و توان کلی سیستم را افزایش می دهد. بنابراین اگر قصد جمع کردن سیستم گیمینگ دارید، حتما به سراغ چیپست های برتر بروید.

اسلات رم

وجود اسلات حافظه رم اضافی در سیستم به معنی امکان ارتقا هرچه بیشتر می باشد، اکثر مادربرد های امروزی 2 یا 4 اسلات رم دارند و تعداد اسلات های بیشتر تنها برای مادربرد های سرور مورد قبول می باشد. ظرفیت رم نیز در هر مادربرد محدودیت دارد و به عنوان مثال ممکن است مادربردی که انتخاب می کنید تنها توانایی پذیرش 32 گیگابایت رم را داشته باشد. البته مهم بودن اسلات رم برای انتخاب مادربرد تنها به تعداد آن ختم نمی شود و فاکتور های بی شماری برای این اسلات ها در نظر گرفته خواهد شد.

به عنوان مثال پشتیبانی از فرکانس 2444 مگاهرتز یک استاندارد رایج برای رم های DDR4 می باشد و اکثر مادربردها از این فرکانس پشتیبانی می کنند. اما با کمی گشت و گذار در بازار می توانید مادربرد هایی با پشتیبانی از فرکانس 5000 مگاهرتز نیز پیدا کنید. فرکانس بالاتر به معنی سرعت بیشتر رم ها می باشد و تاثیر چشمگیری بر عملکرد سیستم می گذارد. اگر رم هایی که برای سیستم خود انتخاب کرده باشید، فرکانسی بالاتر از فرکانس پشتیبانی شده در مادربرد داشته باشند، مادربرد بالاترین فرکانس خود را انتخاب می کند و مابقی پتانسیل رم ها هدر می رود.

اسلات کارت گرافیک

اسلات کارت گرافیک بخشی از مادربرد است که برای گیمر ها اهمیت ویژه ای دارد و عدم توجه به آن می تواند موجب شود نتیجه ای که می خواهید را از سیستم گیمینگ دریافت نکنید. اسلات مخصوص کارت گرافیک در مادربرد ها pci express x16 نام دارد و در مادربرد های امروزی در 2 نسل pci express x16 3.0 و pci express x16 4.0 وجود دارد. اگر قصد دارید برای سیستم خود از کارت گرافیک های نسل جدید مانند سری RTX استفاده کنید بهتر است مادربردی که انتخاب می کنید اسلات pci express x16 نسل چهار داشته باشد.

همچنین برخی از مادربرد های گیمینگ از 2 یا 3 اسلات کارت گرافیک بهره می برند. این اسلات ها برای فعال کردن ویژگی Nvidia SLI و AMD Crossfire کاربرد خواهد داشت. این 2 ویژگی امکان نصب 2 یا 3 کارت گرافیک در سیستم و استفاده از توان پردازشی همه آن ها به عنوان یک واحد یکپارچه را فراهم می کنند.

تجهیزات ذخیره سازی

تا اینجای مقاله راهنمای خرید مادربرد اهمیت بسیاری از اسلات های مادربرد را توضیح دادیم، با این حال اهمیت نوع و تعداد تجهیزات ذخیره سازی در دنیایی که دیتا حرف اول را میزند شاید از همه فاکتور ها بیشتر باشد. معمولا تمام مادربرد های امروزی، حداقل 4 رابط SATA 3 را خواهند داشت. این رابط امکان نصب هارد HDD و درایو های 2.5 اینچی SSD را فراهم می کند. حداکثر سرعت این رابط نیز 6 گیگابیت در ثانیه می باشد که برای فعالیت های عادی کاملا کافی خواهد بود. اما اگر قصد دارید حافظه SSD M.2 را روی مادربرد خود نصب کنید، باید از وجود اسلات M.2 مطمئن شوید. اس اس دی های M.2 با پشتیبانی از استاندارد NVMe با اینکه در قیمت های نجومی عرضه می شوند اما می توانند به سرعتی معادل 8 گیگابیت در ثانیه هم دست پیدا کنند.

پورت ها

بخش پورت های مادربرد در نگاه اول چندان مهم بنظر نمی رسد، امروزه تقریبا برای هر رابطی یک تبدیل وجود دارد و لازم نیست نگران اتصالات باشید. با این حال بروز بودن پورت ها فاکتوری است که در صورت عدم وجود آن هیچ تبدیلی نمی تواند جبرانش کند. سعی کنید مادربرد انتخاب شده حداقل چند پورت USB 3.1 یا جدیدتر داشته باشد. وجود نسخه های جدیدتر USB نوید بخش انتقال داده با سرعت هرچه بیشتر و استفاده از تمامی پتانسیل سیستم می باشد. با اینکه بیشتر سیستم ها با کارت گرافیک به نمایشگر متصل می شوند اما وجود درگاه HDMI و Display نوید بخش مدرن بودن مادربرد است و در صورتی که از سیستم به صورت آنبورد استفاده می کنید می تواند کاربرد زیادی داشته باشد. البته اگر به هر دلیلی مادربردی خریده اید که تعداد پورت کمی دارد می توانید با خرید هاب USB این مشکل را به طور کامل برطرف کنید.

ویژگی های خاص

در دنیایی که سیستم های گیمینگ روز به روز در حال زیباتر شدن هستند، اگر قصد دارید هزینه زیادی برای جمع کردن سیستم بکنید، قطعا ویژگی های ظاهری جزء اولویت های تان خواهد بود. از این رو بعد از در نظر گرفتن مشخصات فنی یک مادربرد، به ویژگی های ظاهری آن توجه داشته باشید. بیشتر مادربرد های امروزی با نقش و نگار های مدرنی عرضه می شوند تا ظاهر کیس شیشه ای را جذاب تر کنند. برخی دیگر نیز از پنل هایی با نورپردازی RGB بهره می برند که عموما قیمت به مراتب بیشتری دارند. اگر قصد ندارید هزینه اضافی برای دریافت پنل RGB در مادربرد پرداخت کنید، به سراغ مادربردهایی با سوکت RGB بروید. سوکت RGB امکان نصب نوار RGB و دیگر تجهیزات دارای نور پردازی را فراهم می کند و می توانید ظاهر زیبایی به کیس خود ببخشید.

اتصالات سیستم خنک کننده

سیستم خنک کننده یک کیس جزو مهم ترین بخش های آن می باشد و اگر به درستی عمل نکند تمامی قطعات در طولانی مدت دچار مشکل خواهد شد. تمامی مادربرد ها از سوکت فن پشتیبانی می کنند و می توانید انواع فن پردازنده و کیس را به آنها متصل کنید. در صورت کم بودن این سوکت ها هم می توان از هاب فن استفاده کرد. اما اگر قصد دارید یک سیستم گیمینگ و اورکلاک پذیر داشته باشید، به سیستم خنک کننده آبی نیاز خواهید داشت. از این رو پس از انتخاب سیستم خنک کننده خود از سازگاری آن با مادربرد انتخاب شده اطمینان حاصل کنید. عموما مادربرد های ATX و EATX امکانات بیشتری برای اتصال سیستم خنک کننده در اختیارتان قرار می دهند بنابراین قبل از انتخاب مادربرد انتظاراتتان از سیستم خنک کننده را هم مد نظر قرار دهید.

سوالات متداول در مورد راهنمای خرید مادربرد

سخن پایانی

در مقاله راهنمای خرید مادربرد سعی کردیم مهم ترین فاکتور های خرید مادربرد را به زبان ساده بررسی کنیم تا بتوانید گزینه مورد نظر خود را با توجه به نیاز تان انتخاب کنید. همانطور که اشاره کردیم، برای بستن یک سیستم مناسب، ابتدا باید بودجه خود را در نظر بگیرید و سپس با اولویت بندی بر روی قطعات مادربرد مناسب را انتخاب کنید. این موضوع را در نظر داشته باشید که شما ممکن است تمامی قطعات سیستم خود را ارتقا دهید اما تا زمان جمع کردن سیستم جدید مادربرد را تعویض نمی کنید. به همین دلیل انتخاب درست این محصول اهمیت زیادی دارد. شما چه فاکتور هایی برای انتخاب مادربرد در نظر می گیرید؟ نظرات و پیشنهادات خود را با ما و دیگر کاربران تکنوسان مگ به اشتراک بگذارید